W wiosce o nazwie Santiago Atitlan, zamieszkanej przez rdzennych mieszkańców Gwatemali, dostęp do internetu został uznany przez mieszkańców i miejscowe władze za jedno z praw człowieka. Władze wprowadzają także w życie plan zapewnienia całej społeczności darmowego dostępu do wspólnego Wi-Fi, dzięki czemu każdy będzie mógł korzystać z tego prawa.
Idea wspólnoty i dzielenia się jest wpisana w codzienne życie rdzennej ludności Gwatemali. Wspólna przestrzeń, otwarte drzwi, współpraca i dzielenie się są głównymi cechami charakteryzującymi te społeczności, a zwłaszcza wspólnoty językowe takie jak należąca do Majów grupa Tzutuhil, która zamieszkuje Wyżynę Gwatemalską. W miarę jak przybywa odkryć nauki i technologii, kultury rdzenne przyjmują je i adaptują sposoby ich użycia do swoich tradycyjnych zasad. Nie inaczej stało się z dostępem do internetu.
Młodzież z Santiago Atitlan aktywnie wykorzystuje narzędzia cyfrowe. Tworzony przez nich program Ja reaguję, a ty? (Yo Respondo, y Tu?) [es] jest nadawany przez internet i lokalną telewizję kablową oraz promowany poprzez serwisy społecznościowe. W programie nadawane są rozmowy dotyczące lokalnych problemów, takich jak recykling i inne zagadnienia związane z ekologią.
Po zakończeniu pierwszej fazy projektu wprowadzenia Wi-Fi grupa zadedykowała mu jeden z odcinków programu. W odcinku zatytułowanym Internet…moje prawo człowieka Frank La Rue, specjalny sprawozdawca ONZ ds.promocji oraz ochrony prawa do wolności wyrażania opinii oraz wolności wypowiedzi został zaproszony, by uruchomić wspomniane Wi-Fi dla społeczności. Specjalny sprawozdawca złożył społeczności gratulacje i wyraził radość z faktu, że dostęp do internetu został uznany za efektywne narzędzie do korzystania z innych praw i egzekwowania ich.
Tomás Chiviliú, alcalde municipal, indica que uno de sus propósitos es transparentar la información municipal, por lo que se ha desarrollado una red que permite la circulación informativa entre las distintas dependencias ediles. Este proceso llevó a instalar el equipo necesario para ofrecer Internet a los vecinos. Agrega que “es importante garantizar el acceso a la información en general, beneficiando no solo a la juventud sino también a la empresa local y al turismo.
Mimo że Santiago Atitlan jest jedną z najbiedniejszych wiosek w Ameryce Środkowej, przeciera ona szlaki do wprowadzenia wspólnego internetu. Dostęp do sieci jest jednak chroniony: hasło Jestem Atitlan (Yo soy Atitlan) ma wzmacniać tożsamość miejsca i przypominać, że osoby podłączające się do sieci znajdują się niedaleko jednego z najpiękniejszych jezior świata, Atitlan. Władze gminy Santiago Atitlan są także bardzo aktywne na Facebooku [es] i Twitterze (nazwa użytkownika @atitlanmuni [es]).
Mieszkańcy wioski Santiago Atitlan uczą nas trzech ważnych rzeczy: internet umożliwia dostęp do praw, bo dzięki niemu można korzystać na przykład z prawa do informacji; wspólne Wi-Fi, jak zauważył burmistrz, niesie z sobą wiele korzyści; wreszcie nowe technologie są bardzo ważne dla kultur rdzennych, ponieważ pozwalają ich młodzieży dzielić się ze światem dorobkiem tysiącletnich kultur, promować idee i i wymyślać przyszłość, w której nie istnieją granice. Przyszłość to dziś, i można w niej żyć w wiosce Santiago Atitlan.