Z przeprowadzonego przez The Economist Intelligence badania jakości życia w miastach świata wynika, że sześć z dziesięciu najgorszych pod tym względem miast znajduje się w Afryce (raport z badania w formacie PDF).
Przygotowany przez New Economics Foundation ranking szczęśliwości HPI (Happy Planet Index) sugeruje jednak, że mieszkańcy niektórych krajów afrykańskich są bardziej zadowoleni niż pewne narodowości europejskie [fr]. Jak więc właściwie wygląda jakość życia w miastach Afryki?
Życie miejskie a życie na wsi
Sabine Cessou podkreśla, że ranking HPI jest zasadniczo subiektywny i wysoko ocenia afrykańskie kraje, ze względu na ich szacunek dla środowiska. Cessou twierdzi [fr], że:
Le cas de Madagascar illustre bien la particularité des mesures de HPI. Ce pays, plongé depuis 2009 dans une profonde crise politique et sociale, glisse chaque jour un peu plus dans le gouffre de la pauvreté. Ce fléau touche 76% de sa population, contre 68% en 2010, selon le rapport Perspectives économiques de l’Afrique de l’OCDE [..] Mais le respect de l’environnement et le relatif optimisme de ses habitants jouent en faveur de la Grande île. Avec une empreinte carbone de seulement 1,2, Madagascar se classe avantageusement, dans le palmarès HPI, entre la France et l’Autriche.
Niska ogólnokrajowa wartość śladu węglowego 1,2 nie odnosi się jednak do stolicy Madagaskaru. Sytuacja w Antananarywie jest bardzo odmienna, gdyż miasto często jest zaliczane do najbardziej zanieczyszczonych na świecie [fr]:
En deuxième position, on trouve la capitale du Bangladesh, Dacca, qui s'illustre par une pollution de l'air au plomb. Les deux autres villes suivantes sont Antananarivo et Port-au-Prince, capitales respectives de Madagascar et de Haïti, “confrontées à une croissance rapide de la population urbaine et à des besoins toujours plus importants en matière de gestion des déchets et de l'eau”.
Oto film Banku Światowego na Madagaskarze na temat zabezpieczeń socjalnych w madagaskarskich miastach, udostępniony 30 czerwca 2012 r. na portalu YouTube przez użytkownika WbMadagascar [fr]. Film ukazuje problemy, z jakimi na co dzień boryka się ludność w fazie przejścia z terenów wiejskich do miast:
http://www.youtube.com/watch?v=nGZjEHKW5GE
To właśnie paradoks życia w Afryce – stolice rozrastają się pomimo endemicznej biedy, a dookoła otacza je bogactwo przestrzeni naturalnych. Kontrast pomiędzy życiem na wsi a życiem w mieście jest tu szczególnie jaskrawy.
Stan rzeczy w Namibii [fr], opisany poniżej przez Antoine Galindo, znany jest również mieszkańcom kilku innych afrykańskich miast:
C’est principalement contre ces violences que mettent en garde les différentes chancelleries. Ces vols peuvent être assorits d'agressions physiques dans les grandes villes. En dehors des agglomérations, le pays reste calme et prisé pour ses paysages spectaculaires et très variés. Seulement, en raison de l’insécurité qui règne encore dans les rues de la capitale, le tourisme piétine, et l’afflux des étrangers demeure faible.
Rosnący problem infrastruktury
Po przeanalizowaniu badań The Economist Intelligence Amel Bouzidi podaje następujące wnioski [fr] w sprawie Algierii:
Sur les 140 villes passées au crible, Alger arrive à la 135 position, derrière Abidjan (Côte d’Ivoire), Teheran (Iran), Douala (Cameroun) et Tripoli (Libye). Dacca, capitale du Bandgladesh, ferme la marche. Le mauvais classement de la capitale algérienne qui compte une population de plus 3 millions d’individus ne surprend guère. Alger est dépourvu de lieux de loisirs, les salles de cinéma se comptent sur les dix doigts de la main, la circulation automobile y est épouvantable et ses habitants se plaignent de la saleté des trottoirs. A tout cela s'ajoutent aujourd'hui les coupures fréquentes du courant électrique ainsi que les coupures en eau potable.
W Duali w Kamerunie przerwy w dostawie prądu są przejawem ciężkiej sytuacji gospodarczej [fr]. Działaczka Global Voices Julie Owono opisuje stan rzeczy w kraju, gdzie infrastruktura nie nadążą za gwałtownie rosnącą liczbą mieszkańców:
Według niektórych obliczeń tylko 20% populacji Kamerunu ma regularny dostęp do elektryczności. W zasadzie nawet osoby, które mają dostęp do prądu, często doświadczają przerw w jego dostawie co trzeci dzień. Energia elektryczna ciągle drożeje również dla reszty obywateli kraju. Prywatny dostawca usługi AES Sonel ogłosił niedawno 7-procentową podwyżkę cen od 1 czerwca 2012 r.
Gwałtowne zmiany jakości życia na terenach miejskich
Badanie jakości życia miejskiego wykazało również, że w rankingach często zachodzą gwałtowne zmiany. W jednym z branych pod uwagę kryteriów, jakim jest siła gospodarcza miasta, dominują trzy miasta w Chinach. Raport wyjaśnia, że inne kryteria, takie jak sprawność instytucji, kapitał ludzki, atrakcje kulturowe oraz dojrzałość finansowa miast odgrywają większą rolę w ocenie jakości życia.
Raport sugeruje cele, które miasta w krajach wschodzących (w tym również miasta afrykańskie) muszą osiągnąć, aby poprawić w przyszłości swoją pozycję w rankingach:
Wschodzące rynki sprawią, że wiele nieznanych dotąd miast nabierze większego znaczenia do 2020 r. W takich miastach jak Bandung, Hangzhou, Lagos i Lima wskaźnik wzrostu wynosi 6% lub więcej, jednak nie są znane poza granicami krajów, w których się znajdują. To się zmieni. Ważne jest również to, jak prędko te zmiany zajdą. [..] W tym celu miasta muszą usprawnić swoją politykę przyciągania inwestycji, co znowu wiąże się z bardziej fundamentalnymi zmianami. “Infrastruktura jest dobra, jednak bardzo zanieczyszczona. Nie ma miejsc publicznych i tym podobnych. Teraz należy się skupić na ulepszeniu jakości.”