Amazonia, historia zniszczenia

Télécharger ici le livre

Książka “Publiczna Amazonia” jest dostępna do pobrania pod tym linkiem.

Artykuł został początkowo [portugalski] opublikowany na stronie internetowej Agência Pública 17 grudnia 2013 roku.

Pod specjalnie postawionym namiotem na placu w São Paulo, specjaliści z Amazonii w dziedzinie energii, środowiska i komunikacji, a także reprezentanci ruchów i organizacji pozarządowych, działających w okolicy, debatowali na temat dylematów, aktualnie pojawiających się w regionie – między zabezpieczaniem go (zwłaszcza dla poprawy jakości życia lokalnej ludności) a presją w stronę rozwoju. Publiczność w liczbie 100 osób asystowała przy rozmowach. Każdy obecny otrzymał egzemplarz książki Amazônia Pública [portugalski]. Książka zawiera trzy serie reportaży na temat wpływów wielkich projektów na Park Narodowy w Carajas i na Rio Tapajós (Pará) oraz Rio Madeira (Rondonia). Sześciu reporterów prowadziło badania w terenie. Trzy filmy, nakręcone przez te ekipy, zostały zaprezentowane przed debatą. Osoby, które urodziły się bądź żyją w Amazonii – jak pisarz Milton Hatoum czy filmowiec Aurelio Michelis, obydwaj z Manaos – poświadczyły o swoich relacjach z miastem i parkiem, opowiadając i prezentując swoje oczekiwania wobec regionu.

Débat ouvert à la place Roosevelt, São Paulo, 14 décembre 2013.

Otwarta debata na placu Roosevelta w Sao Paulo. Zdjęcie: Agência Pública (14/12/2013).

Pytanie energetyczne

Debata rozpoczęła się od pytania, stawianego odkąd tylko Brazylijczycy zapoznali się z projektem budowy elektrowni wodnej Belo Monte [portugalski], który miał wielki wpływ na manifestacje mieszkańców nabrzeża i tubylców z Xingu; i, ostatecznie, czy warto w ogóle budować elektrownię wodną w Amazonii. Ci, którzy faktycznie by na tym skorzystali, nie mieszkają w Xingu, ale raczej w Rio Madeira (z elektrowniami wodnymi w Jirau i Santo Antônio) oraz w miejscu, przeznaczonym na projekt elektrowni na Tapajós, pięknej, niebieskiej rzece nadbrzeżnej i Mundurukus, na zachód od Pará. Profesor Célio Bermann z Instytutu energii i środowiska USP (IEE/USP) komentuje ostro:

É mentira a necessidade de energia elétrica para o desenvolvimento.

Mówienie, że energia elektryczna jest niezbędna do rozwoju to kłamstwo.

Bermann dodaje, że presja energetyczna nie pochodzi z potrzeb konsumpcji nowej klasy średniej w Brazylii. Według badaczy, 30% energii, generowanej przez państwo jest zużywane całkowicie przez takie sektory przemysłowe jak: hutnictwo żelaza, metali kolorowych, stopy, petrochemię, papier i celulozę oraz cement. Mówiąc o priorytecie, jaki nadaje się produkcji energii i szkodach dla zasobów naturalnych, stwierdza:

Nós estamos vivendo no país uma autocracia energética.

 W Brazylii zaczynamy żyć w energetycznej autokracji.

Aseguro Bermann, który od 20 lat zajmuje się sprawami energetycznymi w Amazonii, wspomniał o alternatywach, zawartych w badaniu IEE/USP, które prezentują możliwość zaspokojenie potrzeb brazylijskiego społeczeństwa za 10 lat, z budową 66 elektrowni wiatrowych o sile 30 megawatów; czystszych i wywołujących mniejszy negatywny wpływ – z punktu widzenia terytorialnego – niż elektrownie wodne. Poza tym, dodaje profesor, elektrownie te powinny być wybudowane blisko miast, by uniknąć utraty mocy podczas transportu na linii wysokiego napięcia. Na fakt, że nabywcy byliby głównymi beneficjentami projektu i darczyńcami partii politycznych, stwierdza:

[A usina hidrelétrica de] Belo Monte não está sendo construída para gerar energia elétrica. Está sendo construída porque em cinco anos as empresas que hoje dominam o governo vão embolsar R$ 17 bilhões

[elektrownia wodna] Belo Monte nie została stworzona do wytwarzania energii elektrycznej. Została wybudowana, bo za pięć lat przedsiębiorstwa, które dzisiaj dominują rząd, wsadzą sobie 17 miliardów BRL (waluta – real brazylijski) do kieszeni.

Profesor krytykuje również brak wstępnej konsultacji ze strony rządu i przedsiębiorstw – w celu przedyskutowania konieczności i najlepszego sposobu na wprowadzenie w życie tego projektu – ze środowiskami naukowymi oraz rodzimą społecznością, które będą najbardziej dotknięte i które nie mają prawa głosu w sprawie tych planów:

As consequências sociais e ambientais são irreversíveis. Mitigação é um belo nome para dizer nada.

Konsekwencje społeczne i środowiskowe są nieodwracalne. Ograniczenie to piękne słowo, by nic nie mówić.

Marcelo Salazar z Instytutu Społeczno-środowiskowego (ISA) z Altamiry, gdzie znajduje się fabryka Belo Monte – według niego “największy symbol >>kalectwa eko-społecznego<<” – opowiada, co dzieje się w regionie, w którym mieszka od 2007 roku:

O que estou vivenciando em Altamira é um verdadeiro rolo compressor. A pressão social parece não ter força.

To, co przeżywamy w Altamirze to naprawdę gnębiący problem. Presja społeczna wydaje się nie mieć żadnej siły.

Salazar wyjaśnia, że oprócz oddziaływania na wspólnoty w pobliżu prac nad elektrownią, wielki projekt wywoływał konflikty, które przekraczały obszar jego działania. Zwraca uwagę na wzrost nielegalnego wyrębu lasów w regionie i, po stronie miejskiej, na rosnące koszty życia i alarmujący wzrost miejskiej przemocy. Dodaje również:

Uma em cada três pessoas tem um parente ou conhecido que foi assassinado.

Jedna osoba na trzy ma kogoś w rodzinie lub znajomego, który został zamordowany.

Salazar krytykuje również postawę władzy w stosunku do rdzennej społeczności. “Rząd nie zapewnia żadnych środków dla Funai i używa Eletrobrás y Eletronorte w polityce ludowej tego regionu”, stwierdza w odniesieniu do odszkodowania finansowego, wypłacanego przez przedsiębiorstwa za szkody, wyrządzone rdzennej ludności. Temat powinien zostać omówiony z jednostką odpowiedzialną za ich ochronę.

 

Rozpocznij dyskusję

Autorzy, proszę Zaloguj »

Wskazówki

  • Wszystkie komentarze są moderowane. Nie wysyłaj komentarza więcej niż raz, gdyż może to zostać zinterpretowane jako spam.
  • Prosimy, traktuj innych z szacunkiem. Komentarze nieprzywoite, obraźliwe lub atakujące inne osoby nie będą publikowane.