[1]Pracownicy fizyczni w trakcie obróbki himalajskiej rośliny, lokalnie zwanej Argeli (Edgeworthia gardneri). Zdjęcie wykonane przez Lhakpa Sherpa dla Nepali Times [1]. Użyto za zgodą.
Niniejszy artykuł autorstwa Maheshwara Acharya oryginalnie ukazał się w języku nepalskim na portalu Himalkhabar [2]. Przekładu z nepalskiego na angielski dokonała Aria Prasai, współpracująca z serwisem Nepali Times [1]. Znajdujący się poniżej tekst stanowi zedytowaną wersję artykułu, który udostępniony został na stronie Global Voices w ramach umowy o udostępnianiu treści.
Ze względu na unikalną różnorodność roślinną i topograficzną, Nepal może pochwalić się dużą ilością gatunków opłacalnych w uprawie. Wśród nich znajduje się wyjątkowa roślina, którą można dosłownie zmienić w pieniądze — Edgeworthia gardneri [3]. W ostatnich latach eksport kory z tego himalajskiego krzewu wzrósł dramatycznie, by sprostać zapotrzebowaniu japońskiego rynku na ów ceniony surowiec, wykorzystywany do produkcji banknotów, paszportów, kopert, znaczków pocztowych i innych artykułów piśmiennych.
Występująca w Himalajach [4] na wysokości między 1500 a 3000 metrów n.p.m. roślina zwana jest lokalnie argeli. Wraz z rosnącym na nią popytem, coraz więcej rolników z wyżej położonych dystryktów, jak choćby Sindhupalchowk [5], Dolakha [6], Taplejung [7], Ilam [8], Baglung [9]czy Myagdi [10], rozpoczęło komercyjną uprawę krzewu.
„Argeli to jedyne co eksportuje się z naszego regionu” — wyjaśnia Lhakpa Sherpa, zajmujący się uprawą wspomnianego krzewu rolnik z Dolakhy. „Roślina przyniosła już naszej gminie ponad 2 miliony rupii nepalskich (15.405 $).”
W książce „Rośliny i ludzie Nepalu [11]” autorstwa Narayana Manandhara znaleźć można powszechne założenie, jakoby techniki stosowane do ręcznego wyrabiania papieru przybyły do Nepalu z Chin w XIV wieku. Zwraca się uwagę, że pochodząca z dystryktów Rasuwa i Dolakha społeczność Tamangów [12], od co najmniej 700 lat używa kory bardziej znanego, dzikiego krzewu lokta do wytwarzania papieru czerpanego.
Nepal rozpoczął eksport [13] „papierowego krzewu” do Japonii ponad dekadę temu. W tym krótkim okresie argeli stało się zamiennikiem dla tradycyjnie wykorzystywanej do produkcji japońskiego papieru mitsumaty (edgeworthia papierodajna [14] — przyp. tłum.). Jak mówi Kiran Kumar Dangol z Nepalskiego Stowarzyszenia Papieru Czerpanego:
While Japanese paper is considered the best in the world, Nepali paper is seen as stronger and better quality than most paper abroad, which has led to its high demand.
Podczas gdy japoński papier uważany jest za najlepszy na świecie, papier nepalski zyskał miano bardziej wytrzymałego i będącego lepszej jakości niż większość papieru zagranicznego. To tłumaczy wysoki popyt na ów produkt.
Dzisiaj argeli uprawia się w 55 dystryktach Nepalu. Roślina wygląda jak mały, wiecznie zielony krzew z brązowo-czerwonymi pędami, długimi łodygami i żółtymi kwiatami. Rośnie na suchych i zacienionych obszarach i posiada zdolność do samozapylenia. W zależności od regionu roślinę tę nazywa się również: arili, arkaale, tinhaange lokta, a także: pachyaar w języku Gurungów [15], warpadi w języku Tamangów [12] i dhyarpati w języku Szerpów [16]. Warto zaznaczyć, że w sprzyjających warunkach glebowych krzew może w krótkim czasie osiągnąć do 3 metrów wysokości. Dodatkowo roślina pełni też ważną rolę w zapobieganiu suszy i erozji gleby oraz przyczynia się do zwiększania zieleni na surowych himalajskich wyżynach.
[1]Banknot o nominale 1000 japońskich jenów (7.74 $). Zdjęcie z portalu Nepali Times. Użyto za zgodą.
„W przeciwieństwie do większości roślin, argeli jest odporne na choroby i insekty. Unika go również bydło”, dodaje cytowany już Sherpa. Jednak uprawa krzewu wymaga szczególnej uwagi — roślina obumiera, jeśli nie zostanie odpowiednio wysuszona w zimnych miesiącach.
Krzewy zbiera się pięć lat po tym, jak zostały posadzone. Ma to zwykle miejsce w miesiącach zimowych, od października do lutego, kiedy rośliny nabierają wyraźnego, białego koloru. Jeśli odcień argeli pozostaje zielonkawy oznacza to, że roślina zawiera zbyt dużo wody, nie jest dobrej jakości i nie nadaje się do zbiorów.
Wewnętrzna włóknista osłona łodygi wykorzystywana jest do produkcji papieru, zaś kora krzewu służy do wytwarzania lin. W niektórych miejscach sięga się nawet po korzenie rośliny, używane do leczenia świerzbu. Argeli można podzielić na trzy różne klasy — A, B i C — których ceny wahają się od 100 do 575 rupii nepalskich za kilogram (0.77 – 4.43 $).
„Argeli stanowi świetne źródło dochodów dla społeczności zamieszkujących wyżynne i himalajskie obszary”, mówi Benu Das Shrestha z Nepalsko-Jugalskiego [4] Przemysłu Papierniczego w Sindhupalchowk. Dodaje również, że: „roślina nie wymaga żadnego nawadniania i jest bardzo łatwa w uprawie”.
Chet Bahadur Sherpa, zapewniający pracę ponad 40 osobom plantator z Dolakhy wyjaśnia, że w trakcie dwumiesięcznej pracy rolnicy zarabiają 1000 rupii nepalskich dziennie (7.70 $). Natomiast robotnicy (głównie kobiety) zajmujący się obróbką roślin otrzymują wynagrodzenie w wysokości 20 rupii nepalskich (0.15 $) za kilogram surowca.
Nepalski Leśny Ośrodek Badawczo-Szkoleniowy [17] szacuje, że rocznie w kraju, na obszarze obejmującym ponad 2,091,000 hektarów, produkuje się ponad 100,481 ton argeli. Z jednego kilograma świeżej, dojrzałej kory da się wytworzyć około 400 gram nepalskiego papieru. W roku fiskalnym 2015/2016 wyeksportowano do Japonii 60,000 kg kory wartej niemal 36 milionów rupii nepalskich (277,263 $). W zeszłym roku jednakże ilość eksportowanego surowca wzrosła do 95,000 kg, a profit z jego sprzedaży wyniósł ponad 100 milionów rupii nepalskich (770,177 $).
Vijay Suvedi, biotechnolog z Centrum Badań Nauk Stosowanych i Technologii Uniwersytetu Tribhuvan podkreśla, że istnieje ogromny potencjał zrównoważonej i dochodowej uprawy argeli, zwłaszcza we wschodnim Nepalu.
[1]Autor zdjęcia: Lhakpa Sherpa, Nepali Times [1]. Użyto za zgodą.
„Obecnie całą pracę wykonuje się ręcznie, co wymaga dużego wysiłku”, przyznaje. „Musimy zmechanizować proces sadzenia i zbiorów, by był bardziej systematyczny i rentowny”.
Argeli mogłoby się stać — obok paszminy [18], dywanów i strojów — jednym z najbardziej rozpoznawalnych dóbr eksportowych Nepalu. Zwłaszcza, że oprócz produkowania papieru, rolnicy mogliby osobno sprzedawać liście, łodygi i korzenie rośliny.
Nepalskie Stowarzyszenie Papieru Czerpanego prowadzi obecnie kursy i szkolenia z lokalnymi podmiotami i designerami. Ich celem jest zwiększenie popytu na argeli i papier czerpany. Jak zapewnia cytowany już wcześniej przedstawiciel Stowarzyszenia, Kiran Dangol:
We have the next generation of designers who are really good. By tapping into local employment, we can increase the demand for Nepali paper locally and globally.
Mamy po swojej stronie nowe pokolenie naprawdę dobrych designerów. Korzystając z lokalnego zatrudnienia możemy zwiększyć popyt na nepalski papier zarówno lokalnie, jak i globalnie.