- Global Voices po polsku - https://pl.globalvoices.org -

Pierwsze zgony wśród brazylijskich więźniów spowodowane COVID-19. Czy to początek katastrofy?

Kategorie: Ameryka Łacińska, Brazylia, Media obywatelskie, Polityka, Prawa człowieka, Zdrowie, COVID-19

Więzienie w Monte Cristo, stan Roraima, północ Brazylii. Zdjęcie: Luiz Silveira, Agence CNJ. Opublikowano za zgodą.

W brazylijskim więzieniu dnia 17 kwietnia, odnotowano pierwszy zgon spowodowany wirusem COVID-19. Mieszkańcy kraju obawiają się, że wirus spustoszy system więzienny,  który boryka się z przeludnieniem [1] [fr], brudem i rozmiarem (zajmuje trzecie miejsce w ilości więźniów [2] na całym świecie).

Według Krajowego Departamentu Więziennego (Sistema Penitenciário Federal) w Brazylii, w kwietniu liczba podejrzanych o zakażenie więźniów wzrosła do 125 przypadków. Dnia 31 marca liczba ta wynosiła 74 [3]. Pierwsze trzy potwierdzone przypadki [1] w więzieniach datuje się na 9 kwietnia.

Dnia 20 kwietnia, Brazylia liczyła 2 575 zgonów oraz ponad 40 000 zakażonych wirusem COVID-19, jak twierdzi  Krajowe Ministerstwo Zdrowia [4]. Najprawdopodobniej dane te są mocno zaniżone i w rzeczywistości liczą one znacznie więcej przypadków. Jest to spowodowane ograniczoną możliwością przeprowadzania testów [4].

Badanie przeprowadzone przez Imperial College London [5], opubliokwane pod koniec marca, szacuje, że liczba zgonów spowodowanych wirusem będzie wynosić między 44 tys. (przestrzegając środków ochronnych) a 1,1 miliona (nie przestrzegając tych środków). Populacja kraju wynosi obecnie 210 milionów.

Brazylijski system więziennictwa już od długiego czasu jest krytykowany za przeludnienie i niehigieniczne warunki. Znane są tam plagi robactwa, czy chroniczny brak środków higienicznych. Według danych uzyskanych przez gazetę Folha de S. Paulo z Prokuratury brazylijskiej, 31% jednostek więziennych [6] nie ma przypisanego lekarza. Eksperci szacują, że będzie potrzeba dodatkowych 300 000 miejsc [7] w więzieniach.

Pastoral Carcerária, oddział katolickiego kościoła, udzielający więźniom pomocy społecznej, prawnej i medycznej, przeprowadził badania wśród swoich pracowników, rodzin więźniów, pracowników więzień, prawników, sędziów, prokuratorów i członków organizacji społecznych na temat koronawirusa. Podsumowanie [8] tego badania zostało opublikowane dnia 9 kwietnia:

377 pessoas (31,35%) responderam que sim, há suspeitas de casos de coronavírus nas prisões, enquanto que 207 (17,2%) alegaram que não. 621 pessoas (51,5%) não sabiam responder se há ou não suspeitas.

Em relação a casos confirmados, 245 pessoas (20,4%) afirmaram saber da existência de pessoas no sistema penal com o vírus, enquanto que 222 (18,5%) disseram que não sabem de casos concretos. Mais uma vez, um grande número de pessoas respondeu não saber: 736, ou 61,2%.

377 przepytanych osób (31,35%) odpowiedziało, że są przypadki podejrzeń zakażonych wirusem w więzieniu, 207 osób (17,2%) zeznało, że takich nie ma, a 621 osób (51,5%) nie odpowiedziało wcale.

Biorąc pod uwagę potwierdzone przypadki, 245 osób (20,4%) deklaruje, że zna więźnia będącego nosicielem koronawirusa, podczas gdy 222 osób (18,5%) uważa, że takiego nie zna. Znacząca liczba osób uznała, że nie wie jak odpowiedzieć, czyli 736 lub 61,2% przepytanych.

Minister Prawa i Bezpieczeństwa Publicznego, Sergio Moro, były sędzia federalny,  znany przez przeprowadzenie Operacji Car Wash [9], dnia 13 kwietnia przyznał, że w więzieniach brazylijskich „wszystko jest pod kontrolą [10]”. W marcu zapewniał mieszkańców [11] mówiąc, że nie ma „żadnego powodu do strachu [jeśli chodzi o] więzienia”, dodał:

Há ambiente de relativa segurança para o sistema prisional em relação ao coronavírus, pela própria condição dos presos de estarem isolados

Zważając na warunki odizolowania, w jakich normalnie przebywają więźniowie, ich środowisko jest stosunkowo dobrze chronione przez koronawirusem.

Główne więzienie w Porto Alegre, Rio Grande do Sul, południe kraju. Zdjęcie autorstwa Luiz Silveiry, Agencja CNJ. Opublikowano za pozwoleniem.

Warunki idealne… dla wirusa

Więzienia od dawna są środowiskiem wzorcowym dla wszelkich epidemii. Według raportu Agência Pública [12], gazety non-profit, w 2018 roku w więzieniach potwierdzono ponad 10 000 przypadków zarażeń gruźlicą. To znaczy, że w trakcie badania odnotowano 1400 przypadków na 100 000 osadzonych, podczas gdy poza więzieniami proporcja ta wynosiła 40 przypadków zarażeń na 100 000 osób.

Przeprowadzilismy wywiad z Carlą Machando, profesor na uniwersytecie federalnym w Minas Gerais. Jej zdaniem to tylko kwestia czasu, zanim koronawirus rozprzestrzeni się wśród więźniów w niekontrolowanym tempie.

Jej znajoma z branży, profesor i lekarz, Dirceu Greco, dodaje:

A superlotação é a condição ideal para qualquer agente biológico de transmissão aérea. A falta de insumos é outro fator: falta água e sabão para essas pessoas. E claro, faltam cuidados de saúde, atendimento de médicos, enfermeiros e equipe de assistência social.

Przeludnienie jest czynnikiem przykładającym się do idealnych warunków dla rozwoju dowolnego czynnika biologicznego, który może być przenoszony drogą powietrzną. Kolejnym jest deficyt produktów pierwszej potrzeby. Więźniowie nie mają dostatecznej ilości mydła i wody. Nie zapominajmy oczywiście o braku personelu medycznego, pielęgniarek i pomocy socjalnej.

Aby uniknąć katastrofalnego scenariusza, Dystrykt Federalny i niemalże wszyscy gubertnatorzy 26 stanów brazylijskich przyznali niektórym więźniom miejsca zamieszkania, zamiast aresztowania w więzieniu. Są to głównie ci „połowicznie wolni” (są to więźniowie spędzający noc w areszcie, ale za dnia chodzący do pracy), oraz ci z grup bezpośrednio zagrożonych pandemią.

Zakazane zostały wizyty więzienne, dostarczanie produktów higienicznych oraz spożywczych przez rodziny osadzonych. W rezultacie więźniowie wszczęli bunt i dnia 16 marca, wielu z nich uciekło [13] z więzienia w São Paulo. W rzeczywistości wiele placówek jest uzależnionych od produktów dostarczanych przez rodziny osadzonych.
Pastoral Carcerária w jednym ze swoich raportów [14] skrytykowało jakość dostarczanej więźniom żywności w stanie Amazonas na północy kraju:

Questiona-se: como prevenir a entrada de doenças no cárcere, como o coronavírus, ou reduzir os sintomas – ou permitir a cura – sem alimentos saudáveis, materiais de higiene e produtos de limpeza?

Zastanawia nas: jak zamierzacie unikać rozprzestrzeniania się chorób, takich jak koronawirus, lub jak chcecie leczyć chorych, nie mając wystarczającej ilości jakościowego jedzenia, ani środków higieny osobistej?

Nadmierne więzienie

Brazylia od wielu lat próbuje znaleźć alternatywne rozwiązania dla przeludnienia w więzieniach. W zwiazku z panującą pandemią, środki takie jak ponowna ocena tymczasowych aresztowań (aktualnie 253 963 osób w kraju czeka w więzieniach na swój proces) są częścią zaleceń [15] Krajowej Rady Sprawiedliwości (CNJ) [16] mających na celu uniknięcie katastrofy.

Raport Sieci Wymiaru Sprawiedliwości (Rede Justca Criminal) [17], grupy składającej się z kilku organizacji, naciska na wagę środków ostrożności:

mante de novos casos de contágio do coronavírus, a nível mundial, expõe a intensidade das vulnerabilidades sociais, raciais e econômicas no Brasil. No cárcere, a situação se agrava exponencialmente.

Alarmujący wzrost liczby przypadków zarażonych koronawirusem na całym świecie, uwydatnia jak bardzo bezbronna jest Brazylia w obliczu planu ewolucji rasowej, ekonomicznej i społecznej. Sytuacja w więzieniach bez przerwy się pogarsza.