Zdjęcie satelitarne większości Bałkanów. Źródło: NASA Visible Earth, domena publiczna.

Dziewięć organizacji z pięciu krajów bałkańskich, w tym Fundacja Metamorphosis, połączyły swoje siły w stworzeniu Sieci Przeciwko Dezinformacji dla Bałkanów (ADN-Balkans) – pierwszej tego rodzaju transgranicznej inicjatywy w tym regionie.

Do sieci przyłączyły się Macedonia Północna, Grecja, Serbia, Kosowo i Albania. Kraje te będą współpracowały z podobnymi grupami z innych krajów sąsiedzkich.

Pomysł został zainicjowany 2 kwietnia – dzień ten został ustanowiony przez Międzynarodową Sieć Fact-Checkingu (IFCN) Międzynarodowym Dniem Fact-Checkingu.

Niektórzy z założycieli sieci są członkami IFCN oraz sygnatariuszami jej Kodeksu Zasad, członkowie ADN-Balkans nie ograniczają się jednak tylko do organizacji sprawdzającej fakty – mają nadzieję na współpracę z organizacjami obywatelskimi, mediami, szkołami itp.

Próba pozbycia się podziałów narodowych i językowych w regionie o tak burzliwej historii nie jest łatwa. Organizacje założycielskie opublikowały deklarację, w której podkreślają, że sytuacja na Bałkanach wymaga znacznie szerszej perspektywy. Wynika to z faktu, że dezinformacja przedostaje się do wielu krajów, a w każdym przyjmuje nową formę, by wpasować się w obecną sytuację polityczną i kulturową danego kraju.

W ciągu ostatnich dwóch lat Global Voices, wraz ze współzałożycielami ADN-Balkans Fundacją Metamorphosis oraz Istinomer, współpracowało nad relacjonowaniem sponsorowanej przez węgierskie media kampanii dezinformacyjnej w Grecji, Słowenii i Macedonii Północnej. Mapowały także wpływy Rosji na serbskie media jako furtki do innych krajów byłej Jugosławii, opisywały rozprzestrzenianie się rosyjskiej soft power poprzez czasopisma o zdrowiu alternatywnym oraz innym podobne tematy. Bałkany posłużyły za poligon doświadczalny dla pilotażowego dochodzenia przeprowadzonego przez Civic Media Observatory, projektu organizowanego przez Global Voices.

ADN-Balkans powstawało dzięki działaniu wielu organizacji, współpracujących ze sobą bardzo intensywnie, zwłaszcza przez ostatnie dwa lata. Niektóre z nich są założycielami mediów i również przyłączyły się do sieci.

Do organizacjii założycielskich ADN-Balkans należą: Metamorphosis z Macedonii Północnej, założyciel Truthmeter.mk, Portalb.mk oraz Meta.mk; Istinomer z Serbii; Faktoje.al z Albanii; dwie organizacje i ich środki masowego przekazu z Kosowa: Crno beli svet (CBS), oraz Internews Kosova, założyciele portalu KALLXO. Z Grecji przyłączyły się  JAJ.gr wspierane przez News Literacy Center, Ellinika Hoaxes, Peace Journalism Lab oraz the Digital Communication Network SouthEast Europe Hub.

Założycielami oraz członkami ADN-Balkans są partnerzy Global Voices: Fundacja Metamorphosis z Macedonii Północnej oraz Istinomer z Serbii.

Członkami sieci są również organizacje z multikulturowego Kosowa: Internews Kosova, KALLXO – portal publikujący wiadomości w języku albańskim oraz Crno beli svet (CBS) – organizacja i portal internetowy w języku serbskim.

Kolejnym członkiem i założycielem jest Faktoje.al, wiodąca fact-checkingowa organizacja z Albanii.

W skład ADN-Balkans wchodzą także cztery organizacje z Grecji: JAJ.gr (Journalist About Journalism), skupiająca się na umiejętności czytania i pisania wiadomości; Ellinika Hoaxes (z siedzibą w Salonikach) – jeden z czołowych serwisów fact-checkingowych; the Peace Journalism Lab – projekt Szkoły Dziennikarstwa i Komunikacji Masowej przy Uniwersytecie Arystotelesa w Salonikach oraz Digital Communication Network SouthEast Europe Hub.