[1]„Bogini Demokracji” na placu Tiananmen, 1989. Zdjęcie: Chan Ching-wah/Citizen News.
Oryginalnym autorem tego posta jest Kris Cheng. Post został opublikowany [1] przez Hong Kong Free Press 19 maja 2019. Edytowana wersja została ponownie opublikowana na portalu Global Voices na podstawie umowy o partnerstwie treści.
„Bogini Demokracji” stała przez pięć dni na placu Tiananmen przed krwawą masakrą 4 czerwca 1989 roku.
Wysoka na 10 metrów statua, stojąca oko w oko z portretem Mao Zedonga zawieszonym na Bramie Tiananmen, powstała w jedynie 3 dni. Jej autorstwa nie można było przypisać jednej osobie; w konstrukcji brały udział tuziny studentów z ośmiu instytucji szkolnictwa wyższego w dziedzinach sztuki, muzyki i teatru.
Kiedy posąg został ukończony, w Pekinie od prawie dziesięciu dni trwał stan wojenny. Niektórzy ze studentów mówili, że pragnęli wykorzystać rzeźbę, aby zjednoczyć demonstrujących na placu i dodać im sił.
Według relacji [2] jednego z rzeźbiarzy, Cao Xinyuana, posąg mógł powstać w tak krótkim czasie tylko dzięki zastosowaniu „gruntownie akademickiego podejścia”:
They decided to adapt to their purpose a studio practice work that one of them had already made – a foot-and-a-half clay sculpture of a nude man grasping a pole with two raised hands and leaning his weight on it.
[…]The students cut off the lower part of the pole and added a flame at the top to turn it into a torch; they repositioned the body into a more upright position; they changed the man’s face to that of a woman, added breasts, and finally draped the whole figure in a robe.
Zdecydowali się zaadaptować do swojego celu studyjną pracę, którą w ramach ćwiczeń wykonało już jedno z nich – glinianą rzeźbę wysokości ok. 165 cm, przedstawiającą nagiego mężczyznę opierającego się o trzymaną w podniesionych dłoniach tyczkę.
[…] Studenci odcięli dolną połowę tyczki i dodali płomień na szczycie, żeby zmienić ją w pochodnię; ustawili ciało w bardziej wyprostowanej pozycji; zmienili twarz mężczyzny w kobiecą, dodali piersi, a wreszcie okryli całą postać szatą.
Oryginalny model „Bogini Demokracji”, 27 maja 1989. Zdjęcie: Tiananmen Duizhi.
Nocą 29 maja 1989 r. statuę przyniesiono na plac w czterech częściach i składano przez 16 godzin. Proces oglądały setki tysięcy ludzi.
Złożenie prostego daru z kwiatów i ceremonia otwarcia odbyły się w południe 30 maja. Jak mówi Cao, obecni skandowali „Niech żyje demokracja” i inne slogany, a niektórzy zaczęli śpiewać „Międzynarodówkę”. [3]
Studenci z Centralnej Akademii Muzycznej wykonali „Odę do radości” z IX Symfonii Beethovena, potem inną zagraniczną piosenkę i chiński utwór, a na zakończenie po raz kolejny pojawiła się „Międzynarodówka”.
W oświadczeniu deklarującym inaugurację posągu twórcy oznajmili, że chcieliby dedykować ją tym na strajku głodowym, tym demonstrującym na Placu, ponad milionowi studentów w Chinach i tym wspierającym ich na całym świecie:
Although the God of Democracy, sculpted in plaster, cannot be preserved forever – we believe the darkness will pass and the dawn will come…[The original text referred to a God of Democracy instead of a Goddess.]
We strongly believe that when true democracy comes, we will come back to the square to stand up a grand, huge and permanent God of Democracy. This day will come. The Chinese people will forever put the God of Democracy in our hearts.
Chociaż Bóg Demokracji, wyrzeźbiony w gipsie, nie może być zachowany na zawsze – to my wierzymy, że ciemność przeminie i nadejdzie świt… [Oryginalny tekst odnosił się do Boga Demokracji, zamiast do Bogini.]
Głęboko wierzymy, że kiedy nadejdzie prawdziwa demokracja, wrócimy na Plac, aby postawić tam wspaniałego, wielkiego i trwałego Boga Demokracji. Ten dzień nadejdzie. Chińscy ludzie na zawsze umieszczą Boga Demokracji w naszych sercach.
Słowa studentów – twórców posągu uwieczniła kolekcja reportaży pod tytułem „Ludzie nie zapomną” [People Will Not Forget] autorstwa hongkońskich dziennikarzy, którzy opisywali ruch demokratyczny.
Student rzeźby powiedział dziennikarzom z Hong Kongu, że stworzyli statuę, ponieważ Chiny potrzebowały nowego, innowacyjnego wizerunku, wizerunku reprezentującego demokrację, wolność, równość i pokój:
The Goddess of Democracy will represent the thoughts of the new generation of China. We need to get rid of old traditions, and get rid of the feudalistic parental system.
Bogini Demokracji będzie przedstawiać myśli nowego pokolenia Chin. Musimy pozbyć się starych tradycji, pozbyć się feudalnego systemu rodzicielskiego.
Inny student, który był zaangażowany w tworzenie figury, mówił, że punktem odniesienia dla niej była Statua Wolności w Nowym Jorku. Statua Wolności trzyma pochodnię w prawej dłoni oraz książkę z wyrytą datą ogłoszenia niepodległości USA. Bogini Demokracji z Tiananmen oburącz ściska pochodnię.
Jednak studenci mogli nie przewidzieć reakcji pekińskiego rządu. Jedno z nich mówiło wtedy:
If the government ignores public opinion and forcefully destroys the statue, it will only show the authorities’ pettiness and their anti-democratic faces.
Jeżeli rząd zignoruje opinię publiczną i gwałtownie zniszczy posąg, to jedynie pokaże małostkowość władzy i ich antydemokratyczną twarz.
Niedługo po tym, jak posąg został postawiony, pekiński komitet zarządzania Tiananmen ogłosił, że było to naruszenie zasad oraz „obraza dla narodowej godności i wizerunku państwa”. People's Daily przez trzy kolejne dni drukowało artykuły krytykujące rzeźbę.
Kiedy Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza spacyfikowała protest 4 czerwca, posąg został szybko powalony i zmiażdżony przez czołgi. Ale wkrótce jego repliki zaczęły pojawiać się w Hong Kongu i w innych miejscach.
„Bogini Demokracji”. Zdjęcie: Catherine Lai/HKFP.
Według Hong Kong Alliance in Support of Patriotic Democratic Movements of China pierwsza reprodukcja powstała 18 czerwca 1989 roku, wykonana [4] przez ponad dziesięcioro artystów i 60 studentów z Hong Kong Academy for Performing Arts. Stworzono ją, aby ludzie w Hong Kongu mogli opłakiwać zmarłych podczas odwiedzin w Victoria Park w dzielnicy Causeway Bay. Jakkolwiek, twórcy nie potrafili znaleźć stałego miejsca dla tej repliki i pod koniec 1989 r. została rozebrana.
Inna replika została skonstruowana z drutu kolczastego we wczesnych latach 90. i była wykorzystywana przy wydarzeniach upamiętniających ofiary z placu Tiananmen podczas święta Ching Ming, Święta Środka Jesieni, a także na rocznice masakry.
Jednak chyba najważniejszą reprodukcją jest ta wytworzona z włókna szklanego w 2004 r. Mierząca 2,4 m wysokości, była wykorzystywana podczas czuwań przy świecach dla uczczenia rocznicy zdarzeń.
„Bogini Demokracji” w Victoria Park w Hong Kongu. Zdjęcie: Catherine Lai/HKFP.
Mniejsza replika została wykonana w 2009 r. – w 20. rocznicę masakry – i publicznie wystawiona w Hong Kong Polytechnic University. Podobne statuy były także eksponowane w miastach w Tajwanie, USA, Kanadzie i Australii. Poza reprodukcjami, w Hong Kongu znajduje się również inny posąg Bogini Demokracji inspirowany tym stworzonym w 1980 r.
W 2010 r. Chen Weiming, nowozelandzki artysta urodzony w Chinach, stworzył nową rzeźbę Bogini Demokracji, która została wysłana do Hong Kongu.
Pojawiły się kontrowersje, kiedy Alliance [Hong Kong Alliance in Support of Patriotic Democratic Movements of China] wystawiło ją na pokaz w miejscu publicznym, w galerii handlowej Times Square w Causeway Bay 29 maja, gdyż władze oświadczyły, że rzeźba nie ma licencji „rozrywkowej”, aby była eksponowana. Policja przyjechała i zabrała posąg. Pod presją społeczeństwa rzeźba została ostatecznie zwrócona Alliance i ustawiona w Victoria Park.
Związek studentów Chinese University of Hong Kong planował przenieść statuę na kampus, ale nie spotkało się to z aprobatą administracji uczelni. Niemniej jednak, po corocznym czuwaniu przy świecach setki ludzi eskortowały przemieszczenie rzeźby na kampus. Od tego czasu tam została.
Rzeźba „Bogini Demokracji” wprowadzana do Chinese University of Hong Kong w 2010. Zdjęcie: Apple Daily.