Członkowie rdzennej społeczności Mro z pierwszymi opowiadaniami w ich języku ojczystym. Użyte za zgodą.

21 lutego tego roku obchodzony był Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego i aby go uczcić fundacja charytatywna opublikowała i rozpowszechniła pierwsze opowiadania w czcionce języka Mro wśród plemion żyjących w regionach przygranicznych między Myanmarem, Bangladeszem i Indiami.

Rozmieszczenie geograficzne ludności Mru w Bangladeszu. Zdjęcie z Wikipedii. Prawa autorskie: BY-SA

Rdzenna grupa Mro mieszka w dzielnicy Bandaban w południowo-wschodniej części wzgórz Bangladeszu. Według spisu powszechnego z 1991 roku, liczba ludności wynosiła zaledwie 22 178 osób. Są oni podgrupą ludu Chin, ich język pochodzi z grupy tybetańsko-burmańskiej z chińsko-tybetańskiej rodziny języków.

W zbiorze opowiadań zatytułowanym “Mro Fairy Tales”, poruszane są historie związane z przekonaniami grup, metaforami, kulturą i praktykami. Książka została również wydana w Bengalii, aby inne społeczności mogły czytać te same opowieści. Autorem opowiadań jest Yangan Mro, jest to pierwsza publikacja w wydana w czcionce języka Mro, która została rozpowszechniona za darmo.

Należy ocalić wszystkie języki świata, mówi Niaz Morshed na Facebooku.

ম্রো ভাষায় প্রথম ছাপানো বই !!! এটাই হচ্ছে আমাদের একুশে ফেব্রুয়ারির উদযাপন।

যে দেশের মানুষ মাতৃভাষার জন্য প্রাণ দিয়েছে, সে দেশের কিছু মানুষ মাতৃভাষা হারাচ্ছে যুগে যুগে। এগুলো সংরক্ষণের কোন কার্যকর পদক্ষেপ চোখে পড়ে না।

Pierwsza książka w jęzku Mro !!! Tak świętujemy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (Ekushe February)

W kraju, w którym niektórzy jego obywatele zostali zamęczeni w walce o swój język, niektóre unikalne języki zanikają. Nie widzę żadnych wysiłków, aby je uratować.

Wolontariusz Fundacji Bidyanandy przekazuje książkę członkowi społeczności Mro. Zdjęcie użyte za zgodą.

Fundacja Bidyanana jest organizacją charytatywną, która wspiera różne grupy borykające się z ubóstwem i bezdomnością, a zwłaszcza osierocone dzieci. Jest prowadzona przez 40 kierowników i setki wolontariuszy w 8 lokalnych oddziałach. Bidyananda Publications jest jej siostrzaną organizacją.

Global Voices rozmawiało z założycielem organizacji Kishorem Kumarem Dasem:

আমাদের একাধিক আদিবাসী এতিমখানায় কয়েকশ’ শিশু থাকে। তাঁদের মাতৃভাষায় বই উপহার দিতেই কাজটি করা। আর কাজটি করতে গিয়ে প্রথম সমস্যা ছিল ম্রো ভাষায় লেখক খুঁজে বের করা। এজন্য আমরা ফেইসবুকে বিজ্ঞাপন দিই।পরে আমাদের এক স্বেচ্ছাসেবকের মাধ্যমে এই লেখককে খুঁজে পাই। আর একটা সমস্যার ছিল ফন্ট।এসব ফন্টে কাজ হয় নি কোনদিন বাংলাবাজারে(বাংলাদেশের সবচেয়ে বড় বই প্রকাশনী কেন্দ্র)।আদিবাসী শিশুদের মাতৃভাষায় বই পড়ার আনন্দ উপহার দেয়ার দৃঢ় প্রতিজ্ঞা ছিল বলেই আমরা কাজটি করতে পেরেছি।

আগামী বছর আমরা আরো কয়েকটি ভাষায় বই প্রকাশ করার পরিকল্পনা করছি।এছাড়া আমরা আদিবাসী শিশুদের জন্য ভিডিও টিউটোরিয়াল তৈরির কাজ শুরু করেছি। সেটাও মাঝপথে থেমে গেছে স্বেচ্ছাসেবকের অভাবে।

W naszych różnych sierocińcach jest kilkaset rdzennych dzieci. Chcieliśmy dać im książki w ich języku ojczystym. Naszym pierwszym wyzwaniem było znalezienie pisarza w języku Mro. Umieściliśmy ogłoszenie na Facebooku i znalazł go jeden z naszych wolontariuszy. Kolejnym wyzwaniem była praca z czcionką, która nigdy nie była używana w Banglabazarze, największym rynku wydawniczym Bangladeszu. Ale byliśmy zdeterminowani, aby wydać książki w języku Mro dla rdzennych dzieci.

W przyszłym roku planujemy wydać książki w kilku kolejnych językach. Zaczęliśmy również tworzyć wideo samouczek dla rdzennych dzieci, lecz ta praca utknęła w martwym punkcie z powodu braku wolontariuszy.

Mapa językowa Bangladeszu. Zdjęcie z Wikimedia Commons.

Mieszkańcy Bangladeszu posługują się głównie językiem bengalskim, stanowią oni 98% ludności (163 mln w Bangladeszu, 261 mln na świecie). Jednakże w Bangladeszu mówi się 39 językami mniejszości i niektórym z nich grozi wyginięcie. Naukowiec Salek Khokon opublikował wyniki badań, z których wynika, że dwa języki mniejszości (Kudukh i Nagori) już wyginęły.

Jednym z wyzwań jest to, że ludzie na wzgórzach mówią w swoim języku, ale piszą po bengalsku (niektóre z nich są tylko językami ustnymi). Są jednak młodzi lokalni aktywiści, którzy wykorzystują innowacje, aby przeniknąć do świata cyfrowego z własnym językiem i czcionkami.

Od 2014 roku istnieje inicjatywa zapewnienia edukacji podstawowej w 5 językach ojczystych, ale krytycy twierdzą, że nie została ona właściwie wdrożona.

W Bangladeszu działa obecnie Międzynarodowy Instytut Języka Ojczystego (IMLI), organ ustawowy, którego funkcją jest ochrona języków. Ponieważ rząd zwraca uwagę na te kwestie i organizacje, takie jak Bidyananda, naciskając na publikacje w różnych językach, istnieje nadzieja, że zostaną podjęte kroki w celu ratowania tych języków.