Zniszczone dziedzictwo w Syrii

Cytadela w Aleppo. 2008. Zdjęcie: Jean-Baptiste Rabouan/Hemis.fr. Użyte za pozwoleniem.

Historia Syrii tworzyła się przez tysiąclecia. Następnie przekazywano ją kolejnym pokoleniom. Syria była początkowo prowincją rzymską, podporządkowaną rządom Pompejusza Wielkiego w 63 roku p.n. e. 16 wieków później krajem rządziło Imperium Osmańskie w osobie sułtana Selima I Groźnego (1516 rok). W tym okresie dzisiejsza Syria wzięła udział w największych na świecie podbojach militarnych. Imperium Selima I Groźnego, które aspirowało do odgrywania dominującej roli w regionie, pozostawiło po sobie architektoniczne i kulturalne dziedzictwo. Zatem z punktu widzenia Syrii, rozkoszowanie się wieloma dobrami na sukach (targach) w Aleppo albo podziwianie skarbu, którym jest teatr rzymski w mieście Bosra, stało się niemal prawem niezbywalnym.

Historyczne miejsca w Syrii przez długi czas świadczyły o jej intrygującej historii. Jednak rozpad kraju w czasie 6-letniej wojny domowej, która odebrała życie 400 000 ludzi i wysiedliła ponad połowę syryjskiej populacji, oznaczał nie tylko lokalne straty, ale również straty na skalę światową — Syria musiała się zmierzyć z ryzykiem utraty wielowiekowego dziedzictwa.

Suk w Aleppo

Starożytne Aleppo, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1986 roku, stanowiło historyczne i dynamiczne centrum handlu. W tym miejscu spotykały się szlaki handlowe ze wschodu i zachodu. Aleppo zawdzięcza to strategicznemu położeniu — pomiędzy morzem Śródziemnym i Mezopotamią. Wysoką pozycję w historii miasto zawdzięcza też położeniu na końcu Jedwabnego Szlaku.

Aleppo, najstarsze miasto na świecie, które jest nieprzerwanie zamieszkałe, doświadczyło okrucieństwa wojny.

Gdy w grudniu 2016 roku wschodnia część miasta chyliła się ku upadkowi, lokalni aktywiści wyrazili problemy z dokładnym policzeniem ofiar śmiertelnych.

Według Instytutu ONZ do spraw Badań i Szkoleń (UNITAR), od 2013 roku w Aleppo 22 miejsca wchodzące w skład dziedzictwa zostały zniszczone, a 48 z nich jest trwale uszkodzonych.

Na tłocznym suku Al-Madina, zwykle można było znaleźć kolorowe alejki z importowanymi towarami: od jedwabiu aż do przypraw, ale także lokalne produkty jak mydło albo wełna. Suk, oprócz handlu, był tez domem dla karawanserajów — przyjmowano tu kupców wraz z ich towarami.

Suk. 2011. Zdjęcie: Flickr użytkowanik LucyCaldicott. (CC BY 2.0)

Suk. 2012. Zdjęcie: AMC. Użyte za pozwoleniem.

Pod koniec 2012 roku doszło do intensywnych walk pomiędzy reżimem Assada a Wolną Armią Syryjską (FSA) na terenie oraz w okolicy suku. Reżim zaatakował to historyczne miejsce używając moździerzy, a następnie pozostawił suk w płomieniach.

Podczas szacowania szkód UNITAR stwierdziło, że większość sklepów została całkowicie zniszczona. Mieszkaniec Aleppo, który zachował resztki nadziei na poprawę sytuacji, w 2012 roku powiedział The Telegraph:

It is very bad and very sad..But we can rebuild it, after the revolution is over.

Widok jest przygnębiający i bardzo zły. Ale możemy to wszystko odbudować, gdy skończy się rewolucja.

Cytadela w Aleppo

Cytadela w Aleppo. Zdjęcie: Bernard Gagnon Wikimedia. CC BY-SA 3.0

Cytadela w Aleppo to ufortyfikowany średniowieczny zamek położony w sercu starego miasta i uważany za jeden z największych i najstarszych w swoim rodzaju na świecie. Wybudowana ze skał wapiennych, była pod kontrolą Bizancjum, Greków, Ajjubidów, Osmanów i innych. Każdy ze zdobywców pozostawił na cytadeli własne ślady architektoniczne.

Cytadela była nieprzerwanie ostrzeliwana przez reżim Assada. W lipcu 2012 roku na skutek wybuchu bomby zawaliła się część murów cytadeli.

Syryjski reżim i grupy rebeliantów wzajemnie zrzucają na siebie winę za zniszczenia.

Zdjęcie z Association for the Protection of Syrian Archaeology, 3 października 2014 roku, zostało następująco opisane: Kilka fotografii, opublikowanych przez fotografa syryjskiej telewizji w Aleppo, przedstawia pozycję snajpera wewnątrz cytadeli, która stała się obozowiskiem dla reżimu Assada. Pozycja snajpera grozi otworzeniem ognia ze strony wroga i zniszczeniem budowli. Jak widać na zdjęciach, jedna z wież cytadeli jest zniszczona i ma rysy. Kilka fasad i architektonicznych komponentów, np. wieże, uległy zniszczeniom. Source: Facebook.

Wielki Meczet Aleppo (Meczet Umajjadów)

XV-wieczny historyk z Aleppo Ibn al-Shihna napisał: „Wielki Meczet w Aleppo rywalizował z meczetem w Damaszku pod względem dekoracji, malarstwa i mozaiki.”

Wielki Meczet Aleppo, znany też jako Meczet Umajjadów, szczycił się spektakularnym minaretem zbudowanym w 1090 roku. Minaret przetrwał 1000 lat — został zniszczony w 2013 roku.

Widok na wspaniały dziedziniec meczetu. 2009. Zdjęcie: Arian Zwegers via Flickr. CC BY 2.0

Meczet Umajjadów dzieli wiele cech charakterystycznych z siostrzanym meczetem w Damaszku, począwszy od marmurowego dziedzińca aż do położenia po dawnej stronie rzymskiej/bizantyjskiej w odpowiednich miastach.

Syryjski reżim, wspierany przez Rosyjskich i Irańskich sojuszników, usilnie celował w meczet podczas bitwy o zdobycie kontroli nad Aleppo, która wybuchła po przejęciu miasta przez siły rebelianckie w 2012 roku.

#Syria: Meczet Umajjadów w #Aleppo jeden z najstarszych meczetów w mieście, powstały w VIII wieku, został zniszczony w wyniku walk. pic.twitter.com/hjdd9J9APd

Świadek zniszczeń, walczący po stronie sił rebelianckich wspomina:

We were standing here today and suddenly shells started hitting the minaret. [The army] then tried to storm the mosque but we pushed them back.

Staliśmy tam  i nagle pociski zaczęły uderzać w minaret. [Armia] próbowała zaatakować meczet, ale odparliśmy ataki.

Według szacunków UNITAR, meczet został zniszczony od strony wschodniej ściany zewnętrznej, południowej części wschodniej galerii, ogrodu, marmurowego dziedzińca oraz wejścia na suk od strony galerii.

Helga Seeden, profesor archeologii z Uniwersytetu Amerykańskiego w Beirucie, powiedziała Associated Press:

This is like blowing up the Taj Mahal or destroying the Acropolis in Athens. This mosque is a living sanctuary. This is a disaster. In terms of heritage, this is the worst I've seen in Syria. I'm horrified.

Zdjęcie meczetu zrobione przez miejscowego fotoreportera, posługującego się pseudonimem „Lens of a Young Aleppine.” 22 października 2012. Source: Facebook.

Meczet Omari w mieście Dara

Uważany za symbol rewolucji, meczet w Darze zbudowano w VII wieku za sprawą islamskiego kalifa Omara ibn al-Khattaba. Niegdyś piękny minaret, który teraz jest zniszczony, był pierwszym minaretem zbudowanym na terenie Lewantu.

Historyczny meczet był w centrum uwagi antyreżimowych demonstracji w Darze i był gospodarzem wielu protestów. Protestujący stale mierzyli się z brutalnością rządowych sił bezpieczeństwa.

Z powodu ciągłych protestów w meczecie, reżim usilnie ostrzeliwał go, aż w kolejnej próbie zmiażdżenia ducha walki protestujących, zniszczyli również minaret.

W czerwcu 2017 roku helikopter syryjskiego reżimu zrzucił na meczet cztery bomby beczkowe z łatwopalnymi substancjami, w wyniku czego spłonęła północna część meczetu.

Zrzut ekranu ze strony zatytułowanej „Syryjskie dziedzictwo architektoniczne w niebezpieczeństwie.” 24 kwietnia 2013. Source: Facebook.

Bosra

W pobliżu tego historycznego południowego miasta znajduje się wspaniały rzymski teatr z II wieku, kilka najstarszych zachowanych meczetów i ruin budowli chrześcijańskich. Bosra, starożytne miasto, zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1980 roku, a potem również na listę Zagrożonego Światowego Dziedzictwa w 2013 roku. Bosra była kiedyś stolicą rzymskiej prowincji Arabia i przystankiem dla karawan w drodze do Mekki.

Bosra. Rzymski teatr. 2001. Zdjęcie: (Ergo) via Wikimedia. CC BY 2.0

Bosra, miasto o ogromnym znaczeniu kulturowym, została zbombardowana przez reżimowe śmigłowce w 2015 roku. Poważnemu zniszczeniu uległa też starożytna cytadela.

Zdjecie ze SMART News Agency przedstawiajace znaczne zniszczenia filarów w zamku. Source: Facebook.

Crac des Chevaliers

Średniowieczny zamek górujący nad okolicą. Crac des Chevaliers. Zdjęcie: (Ergo), wersja skopiowana przez Nev1, via Wikimedia. CC BY 2.0

Crac des Chevaliers, co oznacza „zamek królów,” należący niegdyś do krzyżowców w prowincji Homs w Syrii, jest kolejnym obiektem na liście UNESCO. Jest on uważany za jeden z najważniejszych do tej pory zachowanych średniowiecznych zamków na świecie. Ufortyfikowany zamek został zbudowany przez Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana w latach 1142-1271, a pod koniec XIII wieku dalszą budowę przejęli Mamelucy.

Zamek został w znacznej części zniszczony, zwłaszcza kaplica, w wyniku ostrzałów i nalotów syryjskiego reżimu.

Palmira

2000-letni łuk triumfalny w Palmirze zanim został zniszczony przez ISIS. Źródło: Pixabay.

Starożytna, semicka Palmira wzbogaciła się w czasach Imperium Rzymskiego za sprawą wybitnych kupców, którzy działali wzdłuż Jedwabnego Szlaku. Bogactwo ułatwiło budowę wyrafinowanych zabytków, jak na przykład: świątynia Bela, wieża Elahbela czy łuk triumfalny. Niestety, wszystkie wymienione konstrukcje zostały uszkodzone lub całkowicie zniszczone.

Odkąd Palmirę w 2015 roku przejęło ISIS, wysadzili w powietrze wiele wspaniałych świątyń i innych zabytków.

ISIS zniszczyło wiele starożytnych struktur, jak na przykład tę w #Palmirze, #Syria. Przeczytaj więcej na https://t.co/B5jNUIbsVI pic.twitter.com/RXvb3k30H3

Palmira która kiedyś chwytała za serce każdego historyka i archeologa, teraz wywołuje uczucie żalu po utracie bogatego dziedzictwa.

Meczet Khalid ibn al-Walid

Zdjęcie meczetu z 2005. Zdjęcie: Abdulhadi Najjar via Wikimedia. CC BY-SA 3.0

Meczet Khalid ibn al-Walid w Homs nazwano na cześć muzułmańskiego arabskiego dowódcy, który w VII wieku przewodził muzułmańskim podbojom Syrii, co doprowadziło do upadku rządów Bizancjum w kraju. Poświęcony w 1908 roku, meczet jest ważny ze względu na tradycyjny osmańsko-turecki styl architektoniczny.

W 2013 roku, siły Assada ostrzelały historyczny meczet, ostatecznie niszcząc mauzoleum.  Od tego czasu meczet był świadkiem regularnych ataków.

#حمص#سوري#Syria#Homs
Meczet Ibn Al-Waleed w Homs

11 lipca 2013 pic.twitter.com/mn3TkWhP7O

#حمص#سوري#Syria#Homs
Meczet Ibn Al-Waleed w Homs

18 września 2013 pic.twitter.com/cJhRYZwp3z

Rozpocznij dyskusję

Autorzy, proszę Zaloguj »

Wskazówki

  • Wszystkie komentarze są moderowane. Nie wysyłaj komentarza więcej niż raz, gdyż może to zostać zinterpretowane jako spam.
  • Prosimy, traktuj innych z szacunkiem. Komentarze nieprzywoite, obraźliwe lub atakujące inne osoby nie będą publikowane.