[1]Uchodźcy na węgierskiej autostradzie, w drodze na austriacką granicę. Zdjęcie: Joachim Seidler, licencja Creative Commons.
Prezydent RPA Jacob Zuma obwinił Zachód [2], w szczególności członków NATO [3], za ogromny napływ uchodźców do Europy [4].
W trakcie przemówienia, które wygłosił do zagranicznych dyplomatów w RPA we wtorek 15 września 2015 r., Zuma powiedział, [5] że to akcja zbrojna przeciwko dyktatorowi Libii Muammarowi Kaddafiemu wywołała obecną falę uchodźców.
„To oni są za to odpowiedzialni. Oni wywołali tę sytuację i to oni muszą sobie z nią poradzić,” powiedział [5] Zuma.
Przemówienie Zumy do dyplomatów można zobaczyć na tym filmie [6] opublikowanym na YouTube przez ENCA News:
Zuma wezwał również do uznania Palestyny [7] w granicach z 1967 roku, ostrzegając, że nie może być mowy o trwałym pokoju, dopóki Palestyńczykom odmawia się prawa do własnego państwa. W kwestii Syrii [2] stwierdził, że nie powinno się podejmować akcji zbrojnych mających na celu obalenie reżimu. Żądał również przyznania stałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa jednemu z państw afrykańskich, zastanawiając się głośno nad tym, jak to możliwe, że „kontynent, na którym mieszka ponad miliard ludzi” nie ma w Radzie stałego członka.
‘Po prostu niewłaściwa’
Choć Peter Fabricius, doradca ds. bezpieczeństwa przy Instytucie Studiów nad Bezpieczeństwem z siedzibą w RPA, przyznaje, że w przemówieniu Zumy było „ziarno prawdy”, to jednak podsumowuje [8] analizę prezydenta jako „wąską, wybrakowaną, oskarżycielską i po prostu niewłaściwą”:
Interwencja NATO niewątpliwie przyczyniła się do obalenia Muammara Kaddafiego i w konsekwencji do powstania próżni władzy, która zmieniła Libię w obszar bezprawia, pozostawiając wolną rękę przemytnikom ludzi, którzy wyekspediowali dziesiątki tysięcy migrantów w stronę Europy.
Z drugiej strony, rywalizujące ze sobą libijskie bojówki uczyniły z przemytu ludzi intratny biznes, który pozwala im zdobywać pieniądze na realizację własnych celów. Oto główna siła napędowa nagłej ‘fali’ uchodźców z tego kierunku.Jednak przed interwencją NATO nie było wcale tak ‘spokojnie’ i ‘normalnie’, jak sugeruje Zuma. Mieszkańcy Libii już wcześniej powstali przeciwko swemu brutalnemu przywódcy. A jeśli faktycznie wcześniej ‘było normalnie’, to dlaczego RPA, Gabon i Nigeria zagłosowały za przyjęciem Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ 1973 z 2011 roku, zezwalającej na zbrojną interwencję NATO?
Podobnie jak państwa członkowskie NATO, RPA poparła rezolucję z obawy, że Kaddafi zrealizuje swoją groźbę i eksterminuje zbuntowanych mieszkańców Bengazi. Tak więc RPA również miała swój niewielki wkład w spowodowanie europejskiego kryzysu uchodźców.
Co więcej, wydarzenia w Libii ciężko uznać za jedyne źródło masowego napływu uchodźców do Europy, jak dał to do zrozumienia Zuma. Większość uchodźców nie pochodzi z Libii, ale z Syrii. Jak przyznali autorzy przemówienia, uciekają oni przed wojną i brutalnością obu stron konfliktu. UE miała niewiele wspólnego z tą wojną, podobnie jak z sytuacją w wielu innych krajach pochodzenia uchodźców, takich jak Erytrea, choć niektóre kraje UE niewątpliwie współdzielą odpowiedzialność za chaos panujący w Afganistanie i Iraku.
‘Stawić czoła zachodniej tyranii’
Komentując artykuł [5]dotyczący przemówienia na portalu This is Africa, Buh Mai zgadza się z argumentem, [9] że Zachód powinien wziąć odpowiedzialność za zaistniałą sytuację:
Pierwszy raz dobrze mówi, Wielka Brytania Francja i Ameryka powinny wziąć pełną odpowiedzialność, one spowodowały ten problem
Ngariwa Aba Stanley pokłada nadzieję [10]w afrykańskich przywódcach takich jak Zuma, którzy przeciwstawiają się „zachodniej tyranii”:
Oni jednak dają nadzieję: Afrykańscy Ojcowie Matki Afryki, tacy jak Jacob Zuma, [prezydent Zimbabwe] Robert Mugabe, [prezydent Kamerunu] Paul Biya, [prezydent Gwinei Równikowej] Teodoro Obiang Nguema, [prezydent Kenii] Uhuru Kenyatta i ja, oraz inni, nieliczni, przeciwstawiają się teraz głośno zachodniej tyranii. Zachód zbyt długo powstrzymuje Afrykę od działania, bezpośrednio i często w sposób systematyczny. To musi się skończyć TERAZ!
Zgadzając się z analizą Zumy, Marcus A Mitchell przypomina jednak, [11] że RPA podpisała Rezolucję 1973, zezwalającą na akcję zbrojną w Libii:
Ma rację… ale RPA też powinna… też podpisała Rezolucję 1973… wszystkie kraje, które podpisały, powinny mieć tu jakąś rolę do odegrania
Mbalekwa Ronald Mthombeni pyta [12] w podobnym duchu:
Kłamie w żywe oczy. Przyczynił się do zabicia Kaddafiego przez podpisanie tej rezolucji. Czyżby jej nie przeczytał przed podpisaniem?
W komentarzu na portalu Dispatch Live [7] (nie istnieją linki do poszczególnych komentarzy), Tron drwi z Zumy:
Uwielbiam sposób, w jaki Zuma dyktuje reszcie świata, jak się rządzi krajem, podczas gdy sam nie potrafi rządzić swoim krajem.
Zuma stąpa po cienkim lodzie krytykując niektóre z tych państw.
‘Straszny’ błąd?
Kenneth Burns, komentator w Daily Maverick, pisze [13]:
Świat zachodni, a szczególnie „imperialistyczne” USA, zebrały krytykę, podczas gdy przywództwo Chin było wychwalane jako „gwiazda przewodnia naszej własnej walki”. A jednak jeszcze wczoraj minister zdrowia zwracał się do Stanów Zjednoczonych, by pomogły RPA ze szczepionkami BCG, pozwalającymi uodpornić dzieci na gruźlicę. ANC [Afrykański Kongres Narodowy, partia Zumy] imploduje, z braku prawdziwego przywództwa każdy hołduje własnym interesom.
Joseph Brenner oskarżył [14] Zumę o hipokryzję:
Wytyka palcami imperialistyczny zachód, a zaraz potem wskakuje do samolotu z miską żebraczą w dłoni i leci na szczyt ONZ. Nie wspominając o liczonej w setkach miliardów pomocy finansowej dla RPA na programy rozwojowe, takie jak walka z HIV/AIDS, naszym najgroźniejszym zabójcą.
Już czas, by zachód przestał się udręczać białą winą i rozdawać jałmużnę, podczas gdy za plecami cały czas jest wyśmiewany. Afryka musi dorosnąć.
Lawrence Dahl uważa, że [15] Zuma popełnia straszny błąd krytykując Zachód:
Jego anty-„imperialistyczne”, antyamerykańskie stanowisko prawdopodobnie będzie nas kosztowało stratę pieniędzy z AGOA [amerykańska ustawa mająca na celu wsparcie gospodarek państw Afryki Subsaharyjskiej i poprawę stosunków gospodarczych pomiędzy USA i państwami regionu]. Zuma popełnia straszny błąd, ale chyba wszyscy jasno myślący ludzie zdają sobie z tego sprawę.
Choć Pierre Potgieter nie lubi Zumy, uważa, że [16] jego analiza jest trafna:
Nie lubię gościa, ale ma rację. Atak Francji i Nato na Kaddafiego wyeliminował jedyny czynnik stabilizujący ten kraj. Przez atakowanie Asada w Syrii robią dokładnie ten sam błąd.
Na koniec rada [17] od Erika Grobbelaara:
Jako „przywódca” dysfunkcyjnego tworu zwanego RPA, powinien raczej powstrzymać się od komentarzy i skierować swoją energię na sprawy lokalne….