- Global Voices po polsku - https://pl.globalvoices.org -

Polityka oszczędności pretekstem do prywatyzacji wody w Portugalii

Kategorie: Europa Zachodnia, Grecja, Portugalia, Ekonomia i biznes, Jedzenie, Media obywatelskie, Polityka, Prawa człowieka
assuncao-cristas-privatizacao-agua

Prywatyzacja wody w Portugalii

Prywatyzacja wody staje się ponownie przedmiotem debaty w Portugalii. Temat ten został niedawno poruszony w portugalskim parlamencie, na forum którego przewodnicząca partii Zielonych, Heloísa Apolónia, oskarżyła rząd o to, że “przeczy sam sobie, mówiąc o sektorze wodnym” [1]. Wysokie zadłużenie sprawia, iż kraj zdany jest na łaskę zagranicznego kapitału, co czyni go bardziej podatnym na prywatyzacje.

Minister Środowiska Jorge Moreira da Silva zapewnia, że “nie sprywatyzuje [portugalskich] wód” [2]. Jednocześnie opowiada się za restrukturyzacją systemu obróbki i dostarczania wody, by zapewnić jego “zrównoważenie ekonomiczne i finansowe”. Samorządy obawiają się [3], że wspomniana restrukturyzacja będzie krokiem w kierunku prywatyzacji [4] tego podstawowego dobra. Minister odrzuca jednak tę teorię i wyjaśnia, że przeprowadzenie reformy pozwoli na uniknięcie takiego scenariusza [5]. Moreira da Silva tłumaczy, iż “podniesienie stawek w nadmorskich municypiach było konieczne do obniżenia kosztów w wewnątrz kraju”, co daje “większą równość”, gdy idzie o koszt wody “w skali kraju”:

Z ostatniej chwili – Wody Portugalii: cena wody wzrośnie jednak w całym kraju

Wyjaśnienia ministra nie przekonują użytkownika Twittera Artura Amorima, który sądzi, że prywatyzacja wody w Portugalii jest częścią programu politycznego:

WODA / PILNE = NIE WIERZCIE PORTUGALSKIM POLITYKOM! Sprywatyzowanie całej wody w Portugalii jest w ich programie.

W 2012 roku w artykule opublikowanym w dzienniku Jornal de Negócios [11], ówczesna minister środowiska, Assunção Cristas, pisała o intencjach Troiki [12] związanych z prywatyzacją firmy Águas de Portugal (Wody Portugalii) [13]:

A privatização da Águas de Portugal foi já abordada várias vezes com a troika, explicou Assunção Cristas aos deputados. “Dissemos que precisávamos de tempo e temos 2012 para fazer uma reestruturação do grupo ADP e só depois disso será conhecido o modelo de privatização”, concretizou, remetendo a concretização do processo para 2013.

Kwestia prywatyzacji Águas de Portugal została już wielokrotnie poruszona w rozmowach z Troiką – wyjaśniła posłom Assunção Cristas. “Powiedzieliśmy, że potrzebujemy czasu i mamy 2012 r., żeby przeprowadzić restrukturyzację grupy ADP, i że dopiero po tym będzie znany model prywatyzacji” – dopowiedziała, przesuwając konkretyzację procesu na rok 2013.

W 2013 r. ta sama minister przekonywała w parlamencie do “sprzedaży publicznych przedsiębiorstw zarządzania odpadami i koncesji komercyjnych dla prywatnych dostarczycieli wody”:


2013-01-25 SICN – Assunção Cristas defende… [14] by tretasorg [15]

W odpowiedzi na ten komunikat powołano do życia w mediach społecznościowych Ruch na rzecz Wody – Referendum w Sprawie Prywatyzacji Wody (Movimento pela Água – Privatização da Água a referendo [16]). Platforma wydaje się obecnie mniej aktywna, ale jeszcze w 2013 r. jeden z postów [17] na Facebooku mówił, że “żadna prywatna firma ani korporacja nie zaryzykowałaby wodnego biznesu, jeśli nie miałoby to przynieść milionowych zysków” i pytał “jaki interes ma aktualny rząd w prywatyzacji tego publicznego dobra, które jest przede wszystkim prawem człowieka?”

Ricardo Carvalho [18] reaguje na ten post następującym komentarzem:

A água potável é fonte de riqueza apetecível às empresas privadas. Se não são mais rentáveis é porque não sabem gerir o serviço. Deve ser dada a devida importância aos Sistemas de Informação Geográfico assim como à gestão com o intuito de minimizar as perdas. Também a pressão existente na rede e contadores qualificados fazem com que o negócio da água seja rentável. Não é preciso privatizar mas sim ser eficiente.

Woda pitna to źródło bogactwa apetyczne dla prywatnych firm. Jeśli nie mają większych zysków, to dlatego, że nie umieją zarządzać usługą. W celu zminimalizowania strat powinno się przykładać należytą wagę do Systemu Informacji Geograficznej, jak również do zarządzania. Także istniejąca w sieci presja i wykwalifikowani księgowi sprawiają, że wodny biznes się opłaca. Nie trzeba prywatyzować, tylko być skutecznym.

Niebieskie złoto

Woda nazywana jest nowym “niebieskim złotem” [19], przez analogię do “czarnego złota”,  czyli ropy naftowej. Jej wydobycie stanowi biznes [20] na skalę światową i przynosi milionowe dochody. Jej wartość handlowa i strategiczna nie umknęła uwadze międzynarodowych korporacji. Nestlé, największy producent żywności na świecie, jest liderem rynku wody butelkowanej [21]. Jego prezes twierdzi, że “woda jest pokarmem i jak każdy pokarm powinna mieć wartość rynkową [22]“. Traktowanie wody jako towaru uzasadnia więc jej prywatyzację. Prywatyzacje te wywołały już napięcia społeczne [23] w różnych regionach świata. Dokument Niebieskie złoto – Wojna o wodę [24] pokazuje “pragnienie sprywatyzowania wody” przez wielkie korporacje i zaangażowanie Banku Światowego.

Plan Troiki

Reportaż zrealizowany w 2013 r. [25] dla jednej z niemieckich stacji telewizyjnych pokazuje, jak Unia Europejska rozpoczęła projekt prywatyzacji wody w całej Europie, który dotyczy również kilku regionów Portugalii. Posłużyły one za prekursorów tego “tajnego” planu:

W 2014 r., gdy zawiązywano europejską inicjatywę obywatelską “Dostęp do wody i urządzeń sanitarnych jest prawem każdego człowieka” eurodeputowany Zielonych, Bas Eickhout, skrytykował Komisję Europejską [26] za to, że razem z Troiką [27] naciskała na prywatyzację przedsiębiorstwa Águas de Portugal:

Woda to prawo człowieka

Parlament Grecji przygotowuje się do przyjęcia prawa, które ma na celu konstytucyjne określenie wody jako prawa człowieka, co mogłoby stać się rozwiązaniem pionierskim w skali Europy, gdy idzie o zachowanie powszechnego dostępu do tego podstawowego dobra. Jeżeli ta ustawa zostanie przyjęta w Grecji, otworzy drogę do tego, by podobnie stało się w pozostałych europejskich krajach.

Grecka inicjatywa zainspirowała ruch Right2Water [28], skupiający różne europejskie organizacje [29], które mają na celu zebranie dwóch milionów podpisów, aby UE rozpoczęła debatę i przygotowała odpowiednie regulacje na poziomie europejskim. Tak się póki co nie stało, ale sprawa będzie wkrótce ponownie omawiana w Parlamencie Europejskim, jak podaje portal InfoGrécia [30].

Prywatyzacje postępują [31] w Portugalii w zatrważającym tempie. Przedsiębiorstwem “Águas de Portugal”, związanym z firmą energetyczną EDP (w międzyczasie sprywatyzowaną), interesuje się Nestlé, które było właścicielem marki Água Castello (1981) i pozostaje w posiadaniu Fonte Campilho.

Na Facebooku użytkownik Hélio Moreira [32] cytuje znaną refleksję pisarza-noblisty José Saramago, który postanowił dać upust swoim emocjom we wpisie o prywatyzacji [33] w Zeszytach z Lanzarote – Dzienniku III:

Privatize-se tudo, privatize-se o mar e o céu, privatize-se a água e o ar, privatize-se a justiça e a lei, privatize-se a nuvem que passa, privatize-se o sonho, sobretudo se for diurno e de olhos abertos. E finalmente, para florão e remate de tanto privatizar, privatizem-se os Estados, entregue-se por uma vez a exploração deles a empresas privadas, mediante concurso internacional. Aí se encontra a salvação do mundo… e, já agora, privatize-se também a p*** que os pariu a todos.

Niech wszystko zostanie sprywatyzowane, zostanie sprywatyzowane morze i niebo, sprywatyzowana woda i powietrze, sprywatyzowana sprawiedliwość i prawo, sprywatyzowana przelatująca chmura, sprywatyzowany sen, zwłaszcza jeśli jest dzienny i z otwartymi oczami. I wreszcie, żeby zwieńczyć to całe prywatyzowanie, niech zostaną sprywatyzowane państwa, niech odda się je raz na zawsze do wykorzystania prywatnym firmom na drodze międzynarodowego konkursu. W tym jest ratunek dla świata… i, przy okazji, niech zostanie też sprywatyzowana ta k****, która ich wszystkich wydała na świat.