Artykuł jest częścią naszego specjalnego sprawozdania; Forest Focus: Amazon.

[Jeśli nie oznaczono inaczej, linki odnoszą się do stron hiszpańskojęzycznych].

Na początku czerwca 2012 roku, Humberto Campodonici, dyrektor Petroperú oświadczył, że do 28 lipca działka naftowa 1-AB zarządzana przez Pluspetrol Norte zostanie wystawiona na przetarg. Podobnie jak pozostałe działki,na użytkowanie których kontrakty wygasną w okresie od 2013 do 2015 roku, 1- AB należy do grupy terenów bogatych w złoża węglowodorów. Na nich właśnie przedsiębiorstwo państwowe Pertoperú do spółki z prywatnym koncernem naftowym, będącym w posiadaniu 49% udziałów zamierza wznowić proces wydobywania ropy.

Choć kwestia ta może wydawać się bezpośrednim następstwem zawartych umów i częścią biznesowych procedur, to jednak zaalarmowała ona rdzennych mieszkańców znad rzeki Pastaza.

Jezioro Ushpayacu, złoża ropy naftowej Capahuari Sur, dolina rzeki Pastaza.  Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Od jakiegoś już czasu miejscowa społeczność prowadzi negocjacje z Pluspetrol o odszkodowanie za skażenie jeziora Atiliano, usytuowanego na działce nr 8, z której eksploatacji – podobnie jak i pozostałych – ta firma już niedługo ma się wycofać. Rozmowy prowadzono na terenach należących do społeczności Pucacuro i w mieście Iquitos. Ale nie jest to jedyny przypadek zanieczyszczenia w lasach amazońskich.

Działka 1AB, złoża ropy naftowej San Jacinto. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

W zeszłym tygodniu grupa parlamentarna z Comisión de Pueblos Andinos, Amazónicos, Afroperuanos, Ambiente y Ecología del Congreso de la República (Komisja ds Ludności Andyjskiej, Amazońskiej i Afro-peruwiańskiej, Środowiska i Ekologii Kongresu Republiki Peru), która bada skażenie będące wynikiem procesu wydobywania ropy naftowej przez 40 lat w dolinie rzek: Pastaza, Tigre i Corrientes zaplanowała inspekcję. Niestety z powodu rezygnacji kongresmenki Veróniki Mendozy z członkowstwa w partii rządzącej do inspekcji nie doszło.

Pierwotnie sytuacja ta wzbudzała podejrzenia, że „próbuje się zataić problem wpływu, jaki odwierty naftowe mają na tamtejsze środowisko naturalne aby pomóc przetargowi”. Niemniej jednak kongresmenka Mendoza wyjaśniła, iż inspekcja się nie odbyła ponieważ w wyniku rezygnacji z partii została ona również usunięta ze wcześniej wspomnianej komisji.

Niemniej jednak Apusi (Apu w języku Keczua oznacza przywódcę danej społeczności) ludności tubylczej  zapowiedzieli pokojową demonstrację oraz domagali się rozmów przy okrągłym stole dla następujących społeczności: San Jose de Saramuro (grupa kulturowo-językowa Kukama), Nuevo Andoas lub Alianya Topal (grupa Keczua znad rzeki Pastaza), Nuevo Jerusalem (grupa Achuar znad rzeki Corrientes) i 12 de Octubre (grupa Kichwa znad rzeki Tigre).

Shashococha, złoża ropy Capahuari Sur oil, dolina rzeki Pastaza. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Kongresmenka Mendoza, na swoim blogu wymieniła kwestie, które mają zostać poddane dyskusji podczas obrad okrągłego stołu:

- Realización de un proceso de consulta previa antes de la anunciada licitación para julio del lote 1AB, en el marco del Convenio 169 de la OIT.
– Realización de una auditoría internacional independiente en los aspectos ambientales y de salud antes que se concreten nuevos acuerdos de exploración y explotación.
– Cumplimiento de las remediaciones ambientales necesarias y sinceramiento de los pasivos ambientales existentes.
– Cumplimiento de las compensaciones por el uso de tierras así como las indemnizaciones por derrames de petróleo y otros daños ambientales.

Skażone jezioro, działka 8x. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Niemniej jednak bazy Federación Indígena Quechuas del Pastaza (Federacja Rdzennej Ludności Kuecza znad Pastazy) skupiające się wokół pola naftowego Andoas, w prowincji Datem del Marañón zgłosiły, że okolica została zmilitaryzowana, co według nich utrudni prowadzenie jakiegokolwiek dialogu. W związku z tym wydali oni oświadczenie, w którym przedstawiają, między innymi następujące kwestie:

- Exigimos un proceso de Consulta Previa e informada en las mejores condiciones e incluso que se haga un inventario de los actuales pasivos ambientales contaminantes y el registro de los que no se encuentran hasta el momento en algún plan o programa de remediación.

- Rechazamos la presencia de contingentes militares en Andoas, los cuales tiene el único objetivo de reprimir con balas y fuegocualquier expresión legítima de descontento. Nuestras comunidades no son cuarteles. No queremos que se repite lo que sucedió en Andoas el año 2008 en donde la muerte, la tortura y la cárcel nos golpearon profundamente.

Fundamenty studni 6 (zalane deszczem), złoża ropy Barta, dolina rzeki Tigre. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

12 czerwca w okolicy Alianza Topal, w prowincji Datem del Marañón odbyła się demonstracja. Na swojej stronie AIDESEP (Asociación Interétnica de Desarrollo de la Selva Peruana, Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Lasów Peruwiańskich) odnotowało:

Según anunciaron los Apus, las comunidades que la integran continuarán movilizados hasta que el gobierno central atienda sus demandas y para mañana tienen previsto realizar una asamblea en la que se decidirá las acciones que tomarán en los siguientes días, donde también estarán los jefes de las comunidades de la cuenca del Tigre, quienes han anunciado que se sumarán a la movilización pacífica de los pueblos indígenas de Loreto y se unirían -en los próximos días- los pueblos Achuar y Candoshi.

Wysypisko odpadów, złoża ropy Capahuari Sur, dolina rzeki Pastaza. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Rdzenne grupy kulturowo- językowe na tych terenach już od dłuższego czasu potępiają skutki wieloletniego skażenia ziemi ich przodków i ich samych, o czym na swoim blogu pisze CINDES (Centro Indígena para el Desarrollo Sostenible, Autochtoniczne Centrum Zrównoważonego Rozwoju):

“Todas las plantas se están secando, los árboles se están secando, están haciendo una desgracia a nuestra comunidad” refiere el Apu de la comunidad Nuevo Paraiso.
“El 66.21% de la población infantil está contaminado con plomo y el 99.20% de la población adulta está contaminada con cadmio” señala un estudio de la Direccion General de Salud (Digesa)
“Han engañado sistemáticamente a casi todos los apus de la cuenca del río Corrientes, y del Pastaza y del Tigre también, haciéndoles firmar documentos que no reflejaban los acuerdos establecidos en la asamblea comunal”, denuncia

Działka 8x, Rezerwat Narodowy Pacaya Samiria. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Podczas gdy skażenie pochodzące z wydobywania ropy rozprzestrzenia się już od 40 lat, za co odpowiedzialność ponoszą obecne koncerny naftowe, a rdzenna ludność walczy o ochronę środowiska naturalnego, a przez to sposobu życia do którego przywykła, wciąż nie wszystkim wypłacono rekompensaty. Ostatnio na blogu Observatorio Petrol Sur pojawiły się następujące uwagi, dotyczące negocjacji prowadzonych między koncernami naftowymi a lokalną społecznością:

Finalmente, aquí no se negocia asuntos relevantes como: si es viable la extracción de hidrocarburos, si hay formas menos dañinas de realizar esta faena, […] Los resultados de la mencionada negociación es a fin de cuentas la misión principal de lo que llaman Responsabilidad Social Corporativa (RSC), apaliar y minimizar daños con la clara intensión de crear paz social que permita seguir trabajando en las condiciones más favorables económicamente. Por tanto, lo que se negocia es la derrota, la enfermedad, el plomo o cadmio en la sangre debido a las prácticas de extracción, o bien la pérdida de las formas de subsistencia tradicionales recibiendo a cambio muy poco, un premio de consolación o a veces incluso nada, como el caso de la gente del Bajo Nauta, quienes habiendo sufrido el derrame no se les considera impactados por estar muy alejados del punto del derrame como para entrar dentro del círculo de los que algo recibirán.

W ramach zakończenia: wcześniej wspomniany blog CINDES zamieścił następujący film dokumentalny „dotyczący 40 lat zanieczyszczenia w dolinie rzeki Corrientes”:

Artykuł jest częścią naszego specjalnego sprawozdania; Forest Focus: Amazon.