Peru: Rdzenna ludność Amazonii protestuje przeciwko skażeniu ropą naftową

 Artykuł jest częścią naszego specjalnego sprawozdania; Forest Focus: Amazon.

[Jeśli nie oznaczono inaczej, linki odnoszą się do stron hiszpańskojęzycznych].

Na początku czerwca 2012 roku, Humberto Campodonici, dyrektor Petroperú oświadczył, że do 28 lipca działka naftowa 1-AB zarządzana przez Pluspetrol Norte zostanie wystawiona na przetarg. Podobnie jak pozostałe działki,na użytkowanie których kontrakty wygasną w okresie od 2013 do 2015 roku, 1- AB należy do grupy terenów bogatych w złoża węglowodorów. Na nich właśnie przedsiębiorstwo państwowe Pertoperú do spółki z prywatnym koncernem naftowym, będącym w posiadaniu 49% udziałów zamierza wznowić proces wydobywania ropy.

Choć kwestia ta może wydawać się bezpośrednim następstwem zawartych umów i częścią biznesowych procedur, to jednak zaalarmowała ona rdzennych mieszkańców znad rzeki Pastaza.

Cocha Ushpayacu, Batería Capahuari sur, Cuenca del Pastaza

Jezioro Ushpayacu, złoża ropy naftowej Capahuari Sur, dolina rzeki Pastaza.  Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

 

Od jakiegoś już czasu miejscowa społeczność prowadzi negocjacje z Pluspetrol o odszkodowanie za skażenie jeziora Atiliano, usytuowanego na działce nr 8, z której eksploatacji – podobnie jak i pozostałych – ta firma już niedługo ma się wycofać. Rozmowy prowadzono na terenach należących do społeczności Pucacuro i w mieście Iquitos. Ale nie jest to jedyny przypadek zanieczyszczenia w lasach amazońskich.

Site 1AB, San Jacinto oil reserve. Photo: courtesy of FECONACO

Działka 1AB, złoża ropy naftowej San Jacinto. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

W zeszłym tygodniu grupa parlamentarna z Comisión de Pueblos Andinos, Amazónicos, Afroperuanos, Ambiente y Ecología del Congreso de la República (Komisja ds Ludności Andyjskiej, Amazońskiej i Afro-peruwiańskiej, Środowiska i Ekologii Kongresu Republiki Peru), która bada skażenie będące wynikiem procesu wydobywania ropy naftowej przez 40 lat w dolinie rzek: Pastaza, Tigre i Corrientes zaplanowała inspekcję. Niestety z powodu rezygnacji kongresmenki Veróniki Mendozy z członkowstwa w partii rządzącej do inspekcji nie doszło.

Pierwotnie sytuacja ta wzbudzała podejrzenia, że „próbuje się zataić problem wpływu, jaki odwierty naftowe mają na tamtejsze środowisko naturalne aby pomóc przetargowi”. Niemniej jednak kongresmenka Mendoza wyjaśniła, iż inspekcja się nie odbyła ponieważ w wyniku rezygnacji z partii została ona również usunięta ze wcześniej wspomnianej komisji.

Niemniej jednak Apusi (Apu w języku Keczua oznacza przywódcę danej społeczności) ludności tubylczej  zapowiedzieli pokojową demonstrację oraz domagali się rozmów przy okrągłym stole dla następujących społeczności: San Jose de Saramuro (grupa kulturowo-językowa Kukama), Nuevo Andoas lub Alianya Topal (grupa Keczua znad rzeki Pastaza), Nuevo Jerusalem (grupa Achuar znad rzeki Corrientes) i 12 de Octubre (grupa Kichwa znad rzeki Tigre).

Shashococha, Capahuari Sur oil reserve, Pastaza river valley. Photo: courtesy of FECONACO

Shashococha, złoża ropy Capahuari Sur oil, dolina rzeki Pastaza. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Kongresmenka Mendoza, na swoim blogu wymieniła kwestie, które mają zostać poddane dyskusji podczas obrad okrągłego stołu:

- Realización de un proceso de consulta previa antes de la anunciada licitación para julio del lote 1AB, en el marco del Convenio 169 de la OIT.
– Realización de una auditoría internacional independiente en los aspectos ambientales y de salud antes que se concreten nuevos acuerdos de exploración y explotación.
– Cumplimiento de las remediaciones ambientales necesarias y sinceramiento de los pasivos ambientales existentes.
– Cumplimiento de las compensaciones por el uso de tierras así como las indemnizaciones por derrames de petróleo y otros daños ambientales.

- Wprowadzenie w życie prawa uprzedniej konsultacji (ostatnio ustanowione prawo w Peru dające ludności rdzennej więcej kontroli przy podejmowaniu decyzji) przed ogłoszonym na lipiec przetargiem działki 1AB, zgodnie z Konwencją nr 169 Międzynarodowej Organizacji Pracy.
– Przeprowadzenie międzynarodowej i niezależnej kontroli ekologicznych i zdrowotnych aspektów wydobycia ropy, zanim zostaną zawarte nowe porozumienia w kwestii eksploatacji i odwiertów. 
– Przeprowadzenie niezbędnego procesu rekultywacji i oczyszczenia środowiska oraz uczciwość w kwestii istniejących już zobowiązań środowiskowych.
– Wypłacenie odszkodowań za eksploatację ziemi, wycieki ropy i inne szkody środowiskowe.  
Contaminated lake, site 8x. Photo: courtesy of FECONACO

Skażone jezioro, działka 8x. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Niemniej jednak bazy Federación Indígena Quechuas del Pastaza (Federacja Rdzennej Ludności Kuecza znad Pastazy) skupiające się wokół pola naftowego Andoas, w prowincji Datem del Marañón zgłosiły, że okolica została zmilitaryzowana, co według nich utrudni prowadzenie jakiegokolwiek dialogu. W związku z tym wydali oni oświadczenie, w którym przedstawiają, między innymi następujące kwestie:

- Exigimos un proceso de Consulta Previa e informada en las mejores condiciones e incluso que se haga un inventario de los actuales pasivos ambientales contaminantes y el registro de los que no se encuentran hasta el momento en algún plan o programa de remediación.

- Rechazamos la presencia de contingentes militares en Andoas, los cuales tiene el único objetivo de reprimir con balas y fuegocualquier expresión legítima de descontento. Nuestras comunidades no son cuarteles. No queremos que se repite lo que sucedió en Andoas el año 2008 en donde la muerte, la tortura y la cárcel nos golpearon profundamente.

- Domagamy się uprzedniej konsultacji, opartej na jak najlepszym przekazie informacji, jak również spisu wszelkich zobowiązań z tytułu istniejącego już skażenia środowiska oraz odnotowanie tych, których jeszcze nie uwzględniono w żadnym planie lub programie rekultywacji.

- Sprzeciwiamy się obecności jednostek wojskowych, których jedynym celem jest stłumienie – przy użyciu broni i pocisków – legalnych demonstracji  wyrażających głosy niezadowolenia. Nasze społeczności to nie koszary. Nie chcemy raz jeszcze doświadczyć tego, wydarzyło się w Andoas w 2008 roku, kiedy to śmierć, tortury i aresztowania wrząsnęły głęboko naszą wspólnotą.

Well 6 foundation (overflows with rain), Bartra oil reserve, Tigre river valley, site 1AB. Photo: courtesy of FECONACO

Fundamenty studni 6 (zalane deszczem), złoża ropy Barta, dolina rzeki Tigre. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

12 czerwca w okolicy Alianza Topal, w prowincji Datem del Marañón odbyła się demonstracja. Na swojej stronie AIDESEP (Asociación Interétnica de Desarrollo de la Selva Peruana, Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Lasów Peruwiańskich) odnotowało:

Según anunciaron los Apus, las comunidades que la integran continuarán movilizados hasta que el gobierno central atienda sus demandas y para mañana tienen previsto realizar una asamblea en la que se decidirá las acciones que tomarán en los siguientes días, donde también estarán los jefes de las comunidades de la cuenca del Tigre, quienes han anunciado que se sumarán a la movilización pacífica de los pueblos indígenas de Loreto y se unirían -en los próximos días- los pueblos Achuar y Candoshi.

Zgodnie z oświadczeniem wydanym przez przywódców społeczności, które uformowały Federacion de Indigenia Quecuas del Pastaza ludność autochtoniczna będzie protestować tak długo, aż rząd spełni ich wymagania i ustali spotkanie, podczas którego zostaną podjęte decyzje w kwestii działań planowanych na nadchodzące dni. Co więcej, w tym spotkaniu mają uczestniczyć przywódcy wspólnot z doliny rzeki Tigre, którzy oznajmili, że wioski rdzennych mieszkańców z Loreto, Achuar i Candoshi również do nich dołączą.
Chemical waste dump, Capahuari Sur oil reserve, Pastaza river valley. Photo: courtesy of FECONACO

Wysypisko odpadów, złoża ropy Capahuari Sur, dolina rzeki Pastaza. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Rdzenne grupy kulturowo- językowe na tych terenach już od dłuższego czasu potępiają skutki wieloletniego skażenia ziemi ich przodków i ich samych, o czym na swoim blogu pisze CINDES (Centro Indígena para el Desarrollo Sostenible, Autochtoniczne Centrum Zrównoważonego Rozwoju):

“Todas las plantas se están secando, los árboles se están secando, están haciendo una desgracia a nuestra comunidad” refiere el Apu de la comunidad Nuevo Paraiso.
“El 66.21% de la población infantil está contaminado con plomo y el 99.20% de la población adulta está contaminada con cadmio” señala un estudio de la Direccion General de Salud (Digesa)
“Han engañado sistemáticamente a casi todos los apus de la cuenca del río Corrientes, y del Pastaza y del Tigre también, haciéndoles firmar documentos que no reflejaban los acuerdos establecidos en la asamblea comunal”, denuncia

„Wysycha wszelka roślinność, wysychają drzewa, pokrywa się hańbą naszą społeczność- komentuje Apu z Nuevo Paraiso.
Jak podają wyniki badań prowadzonych przez Direccion General de Salud (Digesa, Naczelna Dyrekcja ds Zdrowia Środowiskowego) „66,21% niemowląt jest zatrute ołowiem, a 99,20% dorosłych – kadmem.
Co więcej prawie wszyscy przywódcy społeczności z dolin rzek: Corrientes, Pastaza i Tigre byli systematycznie zwodzeni i ostatecznie zmuszeni do podpisania dokumentów, które w żaden sposób nie odzwierciedlały porozumień zawartych podczas obrad”.
Site 8x, Pacaya Samiria National Reserve. Photo: courtesy of FECONACO

Działka 8x, Rezerwat Narodowy Pacaya Samiria. Zdjęcie udostępnione przez FECONACO

Podczas gdy skażenie pochodzące z wydobywania ropy rozprzestrzenia się już od 40 lat, za co odpowiedzialność ponoszą obecne koncerny naftowe, a rdzenna ludność walczy o ochronę środowiska naturalnego, a przez to sposobu życia do którego przywykła, wciąż nie wszystkim wypłacono rekompensaty. Ostatnio na blogu Observatorio Petrol Sur pojawiły się następujące uwagi, dotyczące negocjacji prowadzonych między koncernami naftowymi a lokalną społecznością:

Finalmente, aquí no se negocia asuntos relevantes como: si es viable la extracción de hidrocarburos, si hay formas menos dañinas de realizar esta faena, […] Los resultados de la mencionada negociación es a fin de cuentas la misión principal de lo que llaman Responsabilidad Social Corporativa (RSC), apaliar y minimizar daños con la clara intensión de crear paz social que permita seguir trabajando en las condiciones más favorables económicamente. Por tanto, lo que se negocia es la derrota, la enfermedad, el plomo o cadmio en la sangre debido a las prácticas de extracción, o bien la pérdida de las formas de subsistencia tradicionales recibiendo a cambio muy poco, un premio de consolación o a veces incluso nada, como el caso de la gente del Bajo Nauta, quienes habiendo sufrido el derrame no se les considera impactados por estar muy alejados del punto del derrame como para entrar dentro del círculo de los que algo recibirán.

W ostatecznym rozrachunku kwestie takie jak opłacalność czy mniej szkodliwe metody wydobycia węglowodorów nie są tutaj dyskutowane. Przecież wynik tych negocjacji jest głównym zadaniem tzw. Responsabilidad Social Corporativa (CSR, Społeczna odpowiedzialność biznesu) dążącej do zmniejszenia i wyeliminowania potencjalnych szkód z myślą o stworzeniu ładu społecznego, który umożliwiłby pracę w jak najbardziej sprzyjających warunkach ekonomicznych. Zatem przedmiotem tych rozmów jest klęska, choroba, ołów i kadm we krwi, będący bezpośrednim następstwem wydobywania ropy a także utrata tradycyjnych źródeł utrzymania. W zamian rdzenna ludność otrzymuje bardzo niewiele, bo jedynie nagrody pocieszenia a czasami nawet i nie to, jak w przypadku mieszkańców Bajo Nauta, którzy będąc ofiarami wycieku ropy nie zostaną uwzględnieni przy wypłacaniu odszkodowań, ze względu na zbyt dużą odległość od źródła wycieku.

W ramach zakończenia: wcześniej wspomniany blog CINDES zamieścił następujący film dokumentalny „dotyczący 40 lat zanieczyszczenia w dolinie rzeki Corrientes”:

Pierwotnie artykuł opublikowano na blogu Juana Arellano.

Artykuł jest częścią naszego specjalnego sprawozdania; Forest Focus: Amazon.

Rozpocznij dyskusję

Autorzy, proszę Zaloguj »

Wskazówki

  • Wszystkie komentarze są moderowane. Nie wysyłaj komentarza więcej niż raz, gdyż może to zostać zinterpretowane jako spam.
  • Prosimy, traktuj innych z szacunkiem. Komentarze nieprzywoite, obraźliwe lub atakujące inne osoby nie będą publikowane.