Zwierzchnicy japońskich wielorybników oraz działacze na rzecz walki z wielorybnictwem przerzucają się winą po tym, jak 20 lutego 2013 r. doszło do zderzenia statku wielorybniczego z dwoma jednostkami należącymi do grupy Sea Shepherd (Morski Pasterz), walczącej o zachowanie naturalnego środowiska morskiego.
Incydent daje pewne pojęcie o skomplikowanym związku Japonii z wielorybnictwem, jako że wielu japońskich internautów, niezależnie od swoich poglądów w kwestii praktyk wielorybniczych, wystąpiło wspólnie przeciwko Sea Shepherd i wyraziło głośną krytykę, co przez niektórych zostało określone jako wybiórcze oburzenie świata japońskim wielorybnictwem.
Aktywiści Sea Shepherd, mającego swą siedzibę w Stanach Zjednoczonych, utrzymują, że ważący 8 tys. ton statek przetwórnia o nazwie Nisshin Maru staranował 2 z należących do organizacji jednostek, statki Bob Barker i Steve Irwin, jak również swój własny statek dotankowujący, południowo-koreański tankowiec Sun Laurel.
Japoński Instytut Badań nad Waleniami, quasi-rządowy organ ds. wielorybnictwa, kwestionuje wersję zdarzeń przedstawioną przez grupę anty-wielorybniczą, twierdząc, że jednostki Sea Shepherd dokonały “ryzykownej” próby sabotażu zatankowania Nisshin Maru, powodując zderzenie. W wyniku zderzenia nikt nie został poszkodowany.
Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza zakazała komercyjnego wielorybnictwa w 1986 roku. W ostatnich latach Japonia odławiała od 400 do 1000 wielorybów rocznie w ramach tak zwanych “badań naukowych”, a mięso sprzedawano jako produkt uboczny na japońskim wolnym rynku, pomimo słabnącego popytu na wielorybie mięso. Krytycy nazwali Instytut Badań nad Waleniami przykrywką dla kontynuacji wielorybniczego procederu, wbrew nałożonemu moratorium.
Krytycy wysunęli oskarżenia również wobec Sea Shepherd, zarzucając działaczom użycie agresywnych, graniczących niekiedy z przemocą, taktyk walki z japońskim wielorybnictwem. W kilka dni po starciu stron 9. Objazdowy Sąd Apelacyjny Stanów Zjednoczonych, orzekając na podstawie niepowiązanej sprawy, wniesionej przeciw organizacji przez Instytut Badań nad Waleniami w listopadzie 2011 roku, uznał aktywistów Sea Shepherd za piratów.
Po zderzeniu statków wielu japońskich internautów potępiło Sea Shepherd na łamach mediów społecznościowych, nie wyrażając jednak zdecydowanego poparcia dla praktyk wielorybniczych, stosowanych przez swoją ojczyznę, co jest oznaką pełnego niuansów podejścia Japończyków do kwestii polowań na wieloryby.
W internetowym sondażu, przeprowadzonym na nowo powstałej internetowej platformie sondażowej zzhh.jp [ja], użytkowników zapytano, czy uważają interwencję Sea Shepherd za akt przestępczy. Spośród 210 osób, które wzięły udział w głosowaniu, wiele uznało ją za przestępstwo, niezależnie od tego, czy opowiadali się za czy przeciw wielorybnictwu. Internauta @naoki_ma skomentował to tak:
調査捕鯨に反対するのは自由だが、彼らの行動はどうひいき目に見ても国際法に違反する行為。欧州の捕鯨国に対して批判活動を展開していなことを見れば人種蔑視を感じざるを得ない。正当防衛を含めた毅然とした対応を
Stopień nagłośnienia tematu sprzeciwu wobec wielorybnictwa w japońskich mediach był stosunkowo niewielki w porównaniu do uwagi, którą poświęciły mu media międzynarodowe, podobnie jak to się działo w innych sprawach dotyczących japońskich polowań na ssaki morskie.
Jednakże wieść o starciu statku wielorybniczego i “morskich pasterzy” zdominowała nagłówki prasowe w Australii, która jest jednym z najbardziej prominentnych popleczników Sea Shepherd. Japoński pisarz Kaz Hagiwara (@reservologic), mieszkający w Australii, napisał na Twitterze:
@reservologic: 今朝から豪州のニュースは、日本の調査捕鯨船が豪州領海内でシーシェパードを暴力的に妨害したという記事で持ち切り。国政選挙が近くなると出てくる日本の捕鯨問題はオーストラリア政府の定番スピンなのだった。そういやギラード首相の支持率は最低。http://bit.ly/VJ8KMg
@reservologic: Media zalały nas dziś rano informacjami o gwałtownym starciu japońskiego statku badawczo-wielorybniczego ze statkami Sea Shepherd w obrębie australijskich wód terytorialnych. Kwestie powiązane z japońskim wielorybnictwem niemal zwyczajowo wypływają na powierzchnię w czasie, gdy zbliżają się wybory. Zauważmy, że obecnie wskaźnik poparcia dla premier Julii Gillard gwałtownie spada.
Jednak mimo wyraźnego sprzeciwu Japończyków wobec Morskiego Pasterza, zdania na temat samego procederu wielorybnictwa są już nieco bardziej podzielone. Niektórych zastanawia nielogicznie duża ilość wielorybiego mięsa, dostępnego zarówno na tradycyjnym, jak i internetowym [ja] rynku, będącego rzekomo produktem ubocznym badań naukowych. Użytkownik Twittera @one_one_nine[ja] zapytuje:
@one_one_nine: 調査捕鯨といいながら、市場には相当量出回っているのは何故なんだ? RT @lllpuplll: 捕鯨はだめ。クジラさんが可哀想、といいながら、ブタさんやウシさんを平気で食らう日本。日本人は、自分の足下をよく見つめるべき。
@one_one_nine: Jak to się zatem dzieje, że na rynku jest tak duża ilość wielorybiego mięsa, podczas gdy twierdzi się, że pozyskano je dla celów naukowych? QT@lllpuplll: Zabraniać połowów z litości dla wielorybów, podczas gdy pożera się świnki i krówki? Japończycy powinni być bardziej świadomi swojego stanowiska.
Sprawozdanie finansowe dotyczące japońskiego wielorybnictwa również wywołało wśród japońskiego społeczeństwa głosy krytyki, mówiące, że środki te mogłyby zostać lepiej spożytkowane w jakimkolwiek innym celu. Miyako Maekita (@maekitam), która przewodniczy proekologicznej agencji reklamowej Sustena, w październiku 2012 roku opowiedziała [ja] na Twitterze, jak budżet przeznaczony na odbudowę miasta Ishinomaki, które poważnie ucierpiało podczas ogromnego trzęsienia ziemi i będącego jego wynikiem tsunami w marcu 2011 r., został zamiast tego wykorzystany na wielorybnictwo:
@maekitam:【23億円】震災復興予算が南極海調査捕鯨事業へ23億円。被災捕鯨地宮城県石巻市「恩恵ない」と指摘。調査捕鯨費18億円+シーシェパード対策費4億8千万円。捕鯨と鯨肉販売行う日本鯨類研究所は水産庁次長OBが理事長、役員10人うち3,4人が天下り。これ火事場泥棒。#今日の数字
@maekitam: 2,3 miliarda jenów z budżetu przeznaczonego na odbudowę po kataklizmie włożono w realizację programu wielorybnictwa badawczego na Arktyce. Poszkodowane w kataklizmie miasto Ishinomaki w prefekturze Miyagi [obszar działania wielorybników] protestowało, mówiąc, że “to nie pomoże naszej społeczności”. 1,8 miliarda jenów na wielorybnictwo badawcze plus 480 milionów przeznaczonych na walkę z Sea Shepherd. Instytut Badań nad Waleniami, zajmujący się wielorybnictwem i sprzedażą wielorybiego mięsa, zapewnił miękkie lądowanie wielu byłym oficjelom rządowym, po opuszczeniu przez nich stanowisk w rządzie. Były wiceprezes agencji rybołówstwa zasiada tam jako dyrektor naczelny, zaś na 10 ogółem członków 3 lub 4 przeszło do instytutu ze stanowisk rządowych. To działanie łupieżcze.
Jednak obrońcy praktyk wielorybniczych, mimo przedstawiania Japonii w prasie jako okrutnego wielorybnika, powołują się na japońskie wierzenia ludowe, które uważają wieloryba za stworzenie święte [ja]. Jeden z użytkowników Twittera skomentował w zeszłym roku fakt, że Japonia w pewnych rejonach stawia wielorybom pomniki:
東北の鯨神社では日本が江戸時代から現在に至るまで捕鯨した全ての鯨を奉っており、全てに戒名を与えている。 日本は世界で最も鯨を大切に扱い、鯨の生命一つ一つを歴史に残し、長年にわたって鯨の慰霊をしている。しかし、シーシェパードががそのような事をしたと言う話は一回も聞かない。