- Global Voices po polsku - https://pl.globalvoices.org -

Japonia: Otwarte dane czeka rewolucja

Kategorie: Azja Wschodnia, Japonia, Aktywizm cyfrowy, Media obywatelskie, Rządy, Technologia, Wolność słowa, Zdrowie

Po śmierci Aarona Swartza, [1] działacza na rzecz otwartych danych, świat ponownie zaczął debatować na temat kwestii otwartego dostępu oraz prawa własności do danych. W Japonii natomiast pierwsze kroki w kierunku upublicznienia rządowych informacji zostały podjęte na początku tego roku.

Hakowanie otwartych danych
Organizacja Open Knowledge Foundation Japan (OKFJ) [2] [ja] wspiera tworzenie, upublicznianie oraz korzystanie z różnorodnych danych, w tym danych rządowych. Celem powyższych działań jest rozwój społeczeństwa, którego obywatele będą lepiej poinformowani, a wykorzystywane przez nich zaawansowane systemy pozwolą podejmować decyzje oparte na faktach. Początki funkcjonowania organizacji sięgają czerwca 2012 roku, zaś działania na pełną skalę prowadzone są od listopada. OKFJ pomaga japońskim organizatorom na szczeblu lokalnym w przygotowaniu obchodów Międzynarodowego Dnia Otwartych Danych [3], dnia 23 lutego.

Międzynarodowy Dzień Otwartych Danych w Japonii

Międzynarodowy Dzień Otwartych Danych w Japonii.
Zdjęcie użyte za zgodą OKFJ

W Tokio odbywać się będzie lokalna edycja Międzynarodowego Hakatonu Otwartych Danych [4] [ja], organizowanego przez członków Hack for Japan [5] [ja]. To grupa deweloperów utworzona po trzęsieniu ziemi z 2011 r. [6] na rzecz wsparcia poszkodowanych przy użyciu technologii informacyjnych. Inne zaplanowane w Japonii imprezy odbędą się w Yokohamie [7] [ja] oraz w Chibie.

W dniach 25-26 stycznia komitet ds. opracowywania rozwiązań organizacji Yokohama Open Data [8] [ja] zorganizował dwudziestoczterogodzinny hakaton otwartych danych. Organizatorzy mają nadzieję zgromadzić informacje dostępne zarówno dla mieszkańców Yokohamy, jak i przydatne wskazówki dla turystów odwiedzających miasto w celach kulturalnych. Hakaton ma również pomóc ożywić lokalną społeczność.

Hakaton Otwartych Danych w Yokohamie

Zdjęcie z Hakatonu Otwartych Danych w Yokohamie (25-26 luty 2013 r.). Zdjęcie użyte za zgodą.

Z kolei komitet przy Zakładzie Studiów nad Środowiskiem i Informacją uniwersytetu Keio uruchomił konkurs Linked Open Data challenge Japan 2012 [9] [ja], oparty na wykorzystaniu połączonych otwartych danych. Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 31 stycznia, a ogłoszenie zwycięzców nastąpi 7 marca.

Upublicznianie danych — działania na szeroką skalę
Aktywiści na rzecz otwartych danych nie ograniczają swoich działań tylko do największych miast regionu Kanto [10]; są również aktywni w mniejszych miastach. Burmistrz około pięćdziesięciotysięcznego [11]miasta Takeo [12] [en] w prefekturze Saga [ja] zyskał rozgłos dzięki swojej progresywnej polityce na rzecz otwartego rządu. Miasto Takeo planuje wraz z miastami Chiba, Nara i Fukuoka utworzenie wspólnego komitetu [13] [ja] otwartych danych oraz tzw. big data — dużych ilości danych gromadzonych w przedsiębiorstwach.

W prefekturze Ishikawa, „otwarty rząd” został wybrany motywem przewodnim planowanego na 16 lutego Hakatonu Kanazawa [14], którego uczestnicy będą zbierać różnorodne pomysły w celu utworzenia prototypu publicznych serwisów internetowych.

Prace nad strategią e-Rządu trwają
W tle powyższych przedsięwzięć opracowywana jest rządowa „strategia e-administracji opartej na otwartych danych [15]” [en]. Opublikowany czwartego czerwca 2012 r. projekt został udokumentowany przez centralę Towarzystwa ds. Zaawansowanych Informacji i Sieci Telekomunikacyjnych (centralę ds. strategii IT). Poniższa tabela [16] [ja] przedstawia schemat wprowadzenia planu, którego założenia obejmują utworzenie stanowiska rządowego Dyrektora ds. Informatyki, zwiększenie dostępności do usług administracyjnych, oraz ustawę „Mój Numer” — na jej mocy każdy obywatel otrzymałby swój indywidualny numer umożliwiający identyfikację podatkową oraz korzystanie z pomocy społecznej (projekt nie został jeszcze przegłosowany).

Dane publicznie niedostępne
Nie każdy jest jednak zwolennikiem uwolnienia wszystkich informacji [17] [en]. 15 grudnia 2012 r. Uniwersytet Medyczny w Fukushimie podpisał z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA) [18] [en] kontrakt o współpracy w zakresie zdrowia. Jeden z dokumentów [ja [19]] [en [19]] kontraktu mówi o zapewnieniu poufności informacji oznaczonych przez którąś ze stron klauzulą „tajne” bądź „poufne”.

25 stycznia obywatelski serwis JANJAN [20] [ja] przytoczył opinię Dr. Matsuzaki [21] [ja], zdaniem którego należało upublicznić wyniki przeprowadzonych w Fukushimie badań krwi dzieci, ze względu na masową skalę badania — wzięło w nim udział około 70% zamieszkujących Fukushimę małych pacjentów (szacunki z grudnia 2011 r.). Wyniki badań krwi u osób dorosłych zostały upublicznione w ubiegłym roku.

Cenzura. Zdjęcie z konta Flickr/IsaacMao (CC BY 2.0).

Cenzura. Zdjęcie z konta Flickr/IsaacMao (CC BY 2.0).

W obawie przed Wielkim Bratem
U niektórych ludzi rodzi się obawa, że coraz większe ilości danych pozyskiwane przez nieuczciwy rząd zamienią Japonię w świat znany z powieści George Orwella „Rok 1984”. [22] Poniższy tweet był cytowany na Twitterze ponad 223 razy.

@NewStream_2012 [23]:【ツイッターで自由に呟けなくなる日も近い…】①人権救済機関設置法案 ②マイナンバー制度 ③コンピューター監視法案 ④私的違法DL刑罰化 ⑤秘密保全法 ⑥ACTA。今、日本は急速に言論統制国家へ向かっている

Nadejdzie kiedyś taki dzień, w którym będzie można swobodnie wyrażać na Twitterze swoje opinie [za sprawą poniższych przepisów] (1) Karcie Praw Człowieka (2) Ustawie Mój Numer (3) ustawie o monitorowaniu komputerów (4) penalizacji nielegalnych pobierań na użytek prywatny (5) ustawie o wymogach bezpieczeństwa (6) ACTA. Mam wrażenie, że Japonia staje się w coraz większym stopniu ograniczona przez cenzurę.

Swoje zdanie na temat ustawy Mój Numer wypowiedział [24] [ja] autor bloga RealWave. Jak pisze, nadmierny strach nic nie zmieni, a korzystanie z jednego identyfikatora w celu opodatkowania i przyznawania świadczeń socjalnych przyniesie obywatelom korzyści — zwłaszcza pod względem wygody, o ile system zostanie prawidłowo wprowadzony w życie.

国家による国民監視を過剰に恐れるあまり、複雑怪奇なシステムを作ったり、国民総背番号制の実現自身に反対して、課税逃れの連中を喜ばすのは愚かなことです。国家による国民監視が行き届いた国民サービスになるか暗黒の統制社会を作るかはシステムの問題ではなく民主主義をきちんと機能させることができるかどうかの問題です。間違った危険の認識は間違った解決策を生むだけです

Niedorzecznym byłoby utworzenie dziwacznego, skomplikowanego systemu ze względu na obawę przed nadzorem państwa, bądź ułatwienie życia osobom unikającym płacenia podatków poprzez protesty przeciwko krajowemu numerowi identyfikacyjnemu. Jeśli nasze społeczeństwo miałoby żyć w ponurym świecie cenzury lub być poddawane kontroli rządu, mającej na celu poprawę naszego bytu, to nie wina systemu. To od samych ludzi zależy, czy są wstanie podjąć wysiłek w kierunku umocnienia demokracji. Jeśli zagrożenie jest postrzegane opacznie, to nie da się opracować dobrego rozwiązania.

Dane publiczne a podmioty prywatne
Dyskutujący na temat gromadzenia przez rządu danych zastanawiają się, do jakiego stopnia informacje te będą udzielne prywatnym firmom. Miasto Takeo planuje odnowić swoją bibliotekę miejską dzięki współpracy z podmiotem prywatnym. W konsekwencji zamiast z kart bibliotecznych czytelnicy mieliby korzystać z karty stałego klienta otrzymywanej w ramach programu lojalnościowego firmy. W bibliotece nowy lokal otworzy także Starbucks Coffee. Plan ten został uznany za kontrowersyjny [25][ja], bowiem prywatne dane czytelników biblioteki mogłyby zostać wykorzystane do celów marketingowych przez współpracującą z biblioteką firmę.

Kiedy agencja Associated Press podjęła próbę sprawdzenia przestrzegania Ustawy o Wolności Informacji [26] [en] na świecie w 2011 roku, japoński Minister Sprawiedliwości odmówił podania informacji na ten temat stwierdzając, iż jego ministerstwo ich nie posiada, oraz powołując się na ochronę prywatności [27] [en].

Pozostaje nam poczekać i przekonać się, czy faktycznie w 2013 roku Japonia zdecydowanie opowie się za łatwiejszym i powszechniejszym dostępem do otwartych danych.