Pisanie blogów stało się nieodłączną częścią kultury masowej w Afryce subsaharyjskiej, jednak sfera blogów naukowych wciąż pozostaje daleko w tyle. Pomimo wielu inicjatyw promujących ideę dzielenia się wiedzą w afrykańskim środowisku naukowym, blogi o takiej tematyce, a zwłaszcza te zajmujące się badaniami, w dalszym ciągu można policzyć na palcach jednej ręki.

Brak zainteresowania?

Brak blogów może wiązać się z nierównym stopniem rozwoju badań naukowych na kontynencie. Potrzeba zwiększenia ilości takich badań jest tutaj oczywista. B. Ruelle wyjaśnia na swoim blogu [fr]:

Le niveau de développement atteint par l’Asie du Sud-Est devrait pousser les Africains à investir dans la science et la technologie ; la science et la technologie représentent la seule voie d’évitement de la perpétuation de la faiblesse de l’Afrique dans le commerce international ; c’est aussi, dans un monde inégalitaire où racisme et xénophobie perdurent, la condition de l’affirmation de la part des Africains dans l’un des phares de la connaissance humaine.

Na kontynencie nie brakuje uzdolnionych naukowców. Bernard Kom wymienia tutaj kilku czołowych badaczy afrykańskich [fr]. Niektórzy z nich są aktywni również w sieci.

Jacques Bonjawo jest kameruńskim inżynierem i przewodniczącym zarządu Afrykańskiego Uniwersytetu Wirtualnego (AVU). Bonjawo określa cele tej instytucji [fr]:

 L’UVA a été conçue comme un système d’éducation à distance à travers Internet dont la mission est précisément de former une masse critique d’africains à des coûts faibles, grâce à des économies d’échelle; une formation moderne et de qualité au terme de laquelle l’étudiant devient immédiatement opérationnel sur le marché de l’emploi.

Mzamose Gondwe z Malawi dostrzega potrzebę promowania większego zaangażowania Afryki w naukę. Jest to głównym tematem jej bloga African Science Heroes. Tutaj wyjaśnia, co zamierza osiągnąć:

Udokumentowałam osiągnięcia Afrykanów, którzy w znacznym stopniu przyczynili się do rozwoju nauki – w piśmie, na wystawach oraz w filmie African Science Heroes („Afrykańscy bohaterowie nauki”). Mam nadzieję w ten sposób wzbudzić poczucie dumy z naszych afrykańskich osiągnięć i wywołać większe zaangażowanie społeczeństwa w kwestie naukowe.

Szufladkowanie afrykańskich badań? 

Wieści naukowe z Afryki, które docierają do popularnych platform medialnych, w większości przypadków związane są z programami ochrony środowiska, zdrowiem publicznym lub badaniami egzotycznych gatunków zwierząt. Typowym przykładem jest opublikowany niedawno artykuł na temat badania rytuałów godowych samicy lemurka myszatego na Madagaskarze, który ukazał się na wielu różnych portalach w wyniku dzielenia się linkiem przez użytkowników. Sam tytuł – „Rozwiązłość naczelnych – drogi seks pod kontrolą samicy” – wzbudził spore zainteresowanie osób spoza społeczności naukowej.

Okazało się, że badanie nasuwa interesujące wnioski w zakresie strategii przetrwania gatunku. Sara Reardon z czasopisma Science NOW wyjaśnia:

Badacze stwierdzili, że albo poligamiczny styl życia przynosi samicom jakieś nieznane korzyści ewolucyjne, albo dziewczyny rzeczywiście chcą się bawić.

Afrykańska nauka i inżynieria ma jednak wiele do zaoferowania również w innych dziedzinach. Blog Afrigadget ukazuje nowatorskie projekty inżynierskie skupiające się na rozwiązywaniu konkretnych problemów. Jednym z takich projektów jest instalacja biogazowa w Kenii.

Paula Kahumbu wyjaśnia sposób, w jaki piki piki (motocykl w języku suahili) może pomóc w usprawnienu procesu rozwożenia obornika:

Wielu z mieszkańców tej okolicy zmaga się z tym samym problemem: wynajmujemy domy, ale nie hodujemy zwierząt. Dookoła nas są jednak ogromne hodowle bydła. Dominic znalazł więc rozwiązanie, które stwarza nowe miejsca pracy i pomaga rozwozić obornik szybko i wydajnie. Wybraliśmy się więc do miejscowego spawacza przydrożnego juakali (przyp. tłum. – „piekące słońce”, rzemieślnik pracujący pod gołym niebem), który stworzył gnojowóz … specjalną przyczepę do transportu krowiego gnoju!

Africamaat to projekt mający na celu udokumentowanie historii nauki oraz wynalazców afrykańskich. Jego twórcy dodają [fr]:

Notre démarche vise donc essentiellement à démontrer qu’il est profondément arbitraire d’exclure systématiquement l’Afrique noire de l’historiographie universelle lorsqu’il est question des sciences

W tym filmie użytkownik strony YouTube White African przedstawia wynalazek inżyniera ghańskiego Killiana Deku, który opracował urządzenie do dozowania ilości chloru dodawanego do wody:

Wolny dostęp do publikacji

Społeczeństwo Madagaskaru przywykło już do faktu, że populacja żyjącego tu lemurka wzbudza większą sensację, niż populacja ludzka. Należy jednak zauważyć, że i tutaj zaczyna się formować społeczność blogerów naukowych. Istnieje kilka projektów zajmujących się zbieraniem i udostępnianiem materiałów naukowych dotyczących tego kraju.

Ange Rakotomalala opisuje tutaj zadania strony internetowej Thèses Malgaches en ligne [mg]:

Ho hitanao eto ireo vokam-pikarohana tontosa teto amin'ny firenentsika nanomboka tamin'ny taona 2002.

Blog naukowy MyScienceWork promuje kulturę dzielenia się wiedzą wśród naukowców [fr]:

Pour construire la culture scientifique de demain, la science doit devenir toujours plus multidisciplinaire. Elle doit s’adresser aux amateurs de science, au public, aux professionnels de la recherche [..] En 2011, nous avons publié les textes d’étudiants en informatique des pays d’Afrique du Nord, de chercheurs en communication d’université belge, de doctorants en neurosciences, en agronomie, d’exobiologistes de renom [..] Parce que nous croyons que la culture générale doit inclure les savoirs scientifiques, nous vous remercions chaleureusement. Faites passer le message : « partager c’est vivre ».

Strona Africamaat [fr] przytacza trafne podsumowanie sytuacji nauki w Afryce przez profesora Cheikha Anta Diopa, jednego z najwybitniejszych naukowców afrykańskich:

En attendant, les spécialistes africains doivent prendre des mesures conservatoires. Il s’agit d’être apte à découvrir une vérité scientifique par ses propres moyens en se passant de l’approbation d’autrui, de savoir conserver son autonomie intellectuelle