Rok 2012 obfituje w wiele popularnych akronimów, które, krótko mówiąc, chcą wprowadzić prawne środki mające wymusić przestrzeganie ustaw dotyczących własności intelektualnej i piractwa, począwszy od amerykańskich projektów przeciwko piractwu w Sieci [en] – SOPA i PIPA, a skończywszy na międzynarodowe umowie ACTA.

Portugalia ma swój własny, poniekąd podobny akronim, mianowicie PL118 (Projeto de Lei 118/XII). To ustawa mająca na celu zaostrzenie ograniczeń dotyczących Cópia Privada (kopiowania na użytek prywatny) oraz Direito Autoral (praw autorskich).

PL118, dokument przedstawiony w portugalskim parlamencie 4. stycznia przez Partię Socjalistyczną, proponuje nowe podatki na wszelki sprzęt bądź oprogramowanie służące do nagrywania, kopiowania lub przechowywania treści analogowych i cyfrowych. Ustawa ma zagwarantować dochód dla właścicieli praw do własności intelektualnej, który będzie stanowić “sprawiedliwą i rozsądną kompensatę z tytułu powszechnego kopiowania treści na użytek prywatny.”

Odpowiedź blogosfery była natychmiastowa, a hashtag #PL118 zyskał odpowiednią popularność na Twitterze.

Cópia Privada i wprowadzenie poprawki do artykułu 47 Código do Direito de Autor (Kodeksu Praw Autorskich) i Direitos Conexos(zapisów odnoszących się do praw autorskich).”

"Prawa autorskie uchronią cię od piratów. I przyniosą fortunę." zdjęcie ulotki promocyjnej; Ioan Sameli, Flickr (CC BY-SA 2.0)

Takie rozwiązanie, które nakładałoby na producentów i importerów podatek zależny od możliwości sprzętu, mogłoby podnieść ceny [pt] dla konsumentów. Jak tłumaczy programista Carlos Martins [pt]:

Prawa autorskie uchronią cię od piratów. I przyniosą fortunę." zdjęcie ulotki promocyjnej; Ioan Sameli, Flickr (CC BY-SA 2.0)

fazendo com que um disco de 1TB pague mais 20,48 euros (…)

Também os telemóveis ficariam sujeitos a uma taxa de 0,50€ por GB, e nem as impressoras multifunçoes se livraram… aí passando a ser taxadas em funçao da velocidade de impressao e do peso, podendo oscilar entre os 8 e os 227 euros.

Jak donosi artyykuł [pt] ze strony P3, poświęconej portugalskiej kulturze i bieżącym wydarzeniom, wygenerowanym przychodem zarządza “Portugalskie Stowarzyszenie ds. Zarządzania Cópia Privada (AGECOP), zrzeszające m.in. Związek Pisarzy Portugalskich (SPA), Audiogest oraz Portugalski Związek Redaktorów i Księgarzy (APEL), którzy następnie rozdzielają pieniądze między swoimi współpracownikami.”

Zatem jak dokładnie wygląda podział pieniędzy? [pt]? Nelson Cruz ze strony PC Manias wykonał odpowiednie obliczenia [pt]:

a AGECOP, que colecta e gere a coisa, pode usar em despesas até 20% do montante angariado. Do montante liquido, reserva 5% para um Fundo Cultural do Min. da Cultura e 10% para “acçoes de natureza cultural ou social, de incentivo a criaçao cultural e a divulgaçao e estudo da propriedade intelectual” . Portanto por cada 100€ recolhidos, 60€ sairao da AGECOP. O PL118 divide entao “40% para os autores, 30% para os artistas, intérpretes ou executantes e 30% para os produtores de fonogramas e de videogramas”. A parte dos autores e artistas, creio que será gerida/distribuída pela SPA, cujo presidente diz gastar até 10% em despesas. Pelo que temos:

Autores: 24€ – 10% = 21,6€ efectivamente distribuídos
Artistas: 18€ – 10% = 16,2€
Editores/produtores: 18€
Despesas AGECOP/SPA: 24,2€

Po kontrowersji ze sfałszowanymi podpisami z końca stycznia, 5. lutego SPA ujawniło, że ponad 200 artystów [pt] podpisało petycję za wprowadzeniem nowego prawa. Wcześniej wydano dokument pod tytułem “Dziesięć rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Lei de Cópia Privada”, który natychmiast został wypunktowany przez aktywistkę Marię Joao Nogueira.

Opór wobec PL118

#PL118 – grafika autorstwa Rui Seabra (CC BY-SA)

Maria Joao, na swoim blogu Jonasnuts i specjalnie poświęconej stronie na Facebooku, prowadzi szczegółowy zapis wszystkich publikacji w blogosferze [pt] i mediach mainstreamowych [pt], które do tej pory ukazały się na temat PL118. Maria była również jednym z organizatorów internetowej petycji [pt], która wystartowała 29. stycznia pod hasłem “Uchroń społeczeństwo informacyjne od opodatkowania”.

Kontrargumenty petycji skupiają się wokół podstaw proponowanego prawa – spisały je “osoby, które będą czerpać korzyści, bezpośrednie bądź pośrednie, z nakładanych podatków”. Krytykowana jest również treść prawa, opartego na “fałszywych pretekstach”, jego “nieunikniony” i “niezbywalny” charakter, jak również “potężny wzrost cen” i “negatywne konsekwencje”, jakie za sobą pociąga.

W ciągu kilku godzin pod petycją złożono ponad 1000 podpisów. Obecnie liczba ta bliska jest 8000, co oznacza, że przekroczono już wymagane minimum 4000 [pt] podpisów, które pozwoli na oficjalne wykorzystanie petycji.

W wyniku nacisku ze strony wielu grup sprzeciwiających się PL118, powołano Parlamentarną Grupę Roboczą pod nadzorem Komisji Edukacji, Nauki i Kultury. Podczas czwartej publicznej sesji [pt] Rui Seabra, prezes ANSOL [pt] – Krajowego Stowarzyszenia Wolnego Oprogramowania – w liście wysłanym [pt] do grup parlamentarnych na początku stycznia wyraził poparcie dla:

um calendário a nível Europeu, que se inicia já no início do ano com a negociaçao entre várias partes interessadas, e que tem como data informal de término durante o Verao de 2012, para debater exatamente este tema, com o objetivo de delinear uma diretiva e homogeneizar as medidas relativas a Cópia Privada no espaço Europeu.

Prace nad nową wersją PL118 już trwają – nieznana pozostaje jednak dokładna głosowania ws. prawa. Mimo to kilka grup “za” [pt] i wiele będących “przeciw” wciąż prowadzi otwartą debatę – na Twitterze i w blogosferze [pt].