Holandia: Czas świąt, przebrań i … rasizmu?

Zwarte Piets in The Hague, The Netherlands, November 2010, by Flickr user Gerard Stolk (CC-BY-NC)

Zwarte Piet w Hadze, Holandia, listopad 2010, zdjęcie Flickr user Gerard Stolk (CC-BY-NC)

Zimą w Holandii postać nazywana  Zwarte Piet (Czarny Piotruś) towarzyszy Sinterklaasowi (biskupowi Mikołajowi, który był pierwowzorem Świętego Mikołaja)  w corocznym święcie obchodzonym w wieczór 5 grudnia lub poranek 6 grudnia, kiedy wszystkie grzeczne dzieci dostają cukierki i prezenty.  To tradycyjne święto rywalizuje z Bożym Narodzeniem o miano ważniejszego .

W ostatnich latach postać Zwarte Pieta stała się w Holandii  częścią powracającej dyskusji, ponieważ niektórzy z mieszkańców poczuli się urażeni świątecznymi kostiumami i twarzami pomalowanymi na czarno. Mówi się, że towarzysze biskupa Mikołaja, którzy pomogają mu nosić prezenty dla dzieci kiedy przyjeżdża na statku z Hiszpanii, są Maurami.

Tradycja pozostaje popularna, mimo że niektórzy  prostestowali przeciwko elementom, które uznali za odwołujące się do rasizmu. 12 listopada 2011 protestujący ubrany w koszulkę z napisem ‘Zwarte Piet is racisme’ (Czarny Piotruś to rasizm) został aresztowany w Dordrechcie wśród oskarżeń o brutalność policji. Kampania koszulkowa ma własnego Tumblr bloga ze zdjęciami na  stronie Facebooka, która ma ponad 800 fanów.

Bloger z Stuff Dutch People Like napisał w 2010 o tradycji Zwarte Piet:

To znowu ten czas w Holandii, kiedy jesteś pozdrawiany na ulicy przez jakiegoś Holendra, który ma twarz pomalowaną na czarno, perukę afro, jaskrawoczerwone usta i absurdalny kostium przypominający ten noszony przez klauna.

Sinterklaas and Zwarte Piet

Sinterklaas i Zwarte Piet, Haga, Holandia, listopad 2008, zdjęcie autorstwa Zemistor (CC-BY-ND)

Holenderski graficiarz i bloger BNE zamieścił kilka zdjęć Zwarte Pieta i pyta: Czy holenderskie święto Sinterklaasa i tradycja Czarnego Piotrusia są rasistowskie?:

“Tradycja” ewoluowała przez lata, częściowo przez wzrastające protesty grup uznających te przedstawienia za ofensywne. Obecnie uważa się, że  twarze są koloru czarnego, ponieważ pomocnicy wchodzili przez kominy i w rezultacie ich twarze pokryte są smołą. Co ciekawe, nikt nie potrafi wyjaśnić jaki rodzaj sadzy zostawia tak jednolite i równomierne pozostałości. Co gorsze, dlaczego ci “mieszkańcy kominów” mówią z udawanym akcentem parodiującym Czarnych mieszkańców Surinamu – dawnej kolonii holenderskiej.

Antropolog i bloger CLOSER, Martijn de Koning, wyjaśnia w  Radosny Czarny Sługa – tradycja i rasizm w Holandii:

Nie oczekuję zmiany tej tradycji w krótkim czasie. Powinno być jasne, że Czarny Piotruś jest strukturą i wynalazkiem, który już zmieniał się w historii. Obecna tradycja straciła wiele negatywnych konotacji, co jest pozytywne, ale z drugiej strony, uczyniło to rasizm bardziej ukrytym. Niemniej jednak, uważam, że ta holenderska tradycja doskonale nadaje się do uczenia dzieci o rasizmie, kolonializmie i religii w całej historii. Może mógłby to być punkt wyjścia do jakiejś zmiany w przyszłości?

Na stronie internetowej Off Track Planet, Anna Starostinetskaya odpowiada w ten sposób na pytanie What the F*ck is Zwarte Piet?:

Więc Piotruś jest bajką dla dzieci czy postacią rasistowską?  Nie obiecujemy, że istnieje ostateczna odpowiedź. Nie mówimy, że tradycja ta nie nastawi Czarnych w rasistowski sposób i zrozumiałe jest, że Amerykanie mają najsilniejsze odczucia na ten temat, gdyż Zwarte Piet wizualnie za bardzo przypomina to jak wyglądają rasistowskie korzenie.  Amerykanie muszą zdać sobie sprawę z tego, że nasza historia prowadzi nas do stosowania  w tradycji tego, co  wiemy o naszej przeszłości rasistowskiej i może to nie mieć nic wspólnego poza pomalowanymi na czarno twarzami. Chociaż w jakiś sposób może  to być rasistowskie , nie możemy nakładać naszej własnej rasistowskiej tradycji na tradycję innego kraju i mówić, że odnoszą się do tego samego. Tak czy inaczej, mamy nadzieje, ze istnieje złoty środek, który nie ciągnie za sobą smerfów, karłów czy całkowitej amerykanizacji tradycji na świecie.

Sinterklaas arrives by boat in Arnhem

Sinterklaas przypływa statkiem do Arnhem, listopad 2011, zdjęcie autorstwa Bas Boerman (CC-BY-NC)

Na blogu Tiger Beatdown, pod postem Flavii “Jeśli protestujesz przeciwko rasizmowi w czasie sezonu Czarnych Twarzy w Holandii, zostaniesz pobity i aresztowany”  komentarz Elfe , powtarzający wyżej wspomniane:

Przeczytałam twojego posta, bo potrzebowałam zrozumieć, dlaczego nie uważam tej tradycji za rasistowską… „Niewolnicy” czy „pomocnicy” jak się o nich wyrażasz, nie są absurdalni – są giermkami, nie klaunami, noszą ładne ubrania, nie paradują półnago z nosem przebitym kością jak jakieś dzikusy (albo jak Josephine Baker w sukience z bananów). … Tak jak “Tintin w Kongo” Zwarte Piet jest pozostałością po przeszłości…. Wiem, że Czarni w Ameryce są bardzo dotknięci widokiem Białych z twarzami pomalowanymi na czarno (zrozumiałam dlaczego, dopiero kiedy mieszkałam w Stanach Zjednoczonych – kiedyś Czarni nie mogli grać samych siebie w teatrze). Tak jak raperzy, którzy zdecydowali się stać właścicielami słowa na N, możemy po prostu zignorować tę tradycję, jeśli nas denerwuje, mnie to osobiście nie obchodzi. Będąc Afrykańczykiem nie postrzegam Zwarte Pieta jak Czarnego (nie wygląda jak ja czy inny z Afrykańczyków, których znam) …. By czuć się przez nich urażonym, trzeba mieć naprawdę niskie poczucie własnej wartości. Przepraszam za niepoprawność polityczną…

Rozpocznij dyskusję

Autorzy, proszę Zaloguj »

Wskazówki

  • Wszystkie komentarze są moderowane. Nie wysyłaj komentarza więcej niż raz, gdyż może to zostać zinterpretowane jako spam.
  • Prosimy, traktuj innych z szacunkiem. Komentarze nieprzywoite, obraźliwe lub atakujące inne osoby nie będą publikowane.