W roku 2008 wyprodukowano w Japonii film pod tytułem „Genkai in a Black Company” [1], który ukazuje życie 26-latka, pracującego ciężko w skrajnych warunkach w tak zwanej „czarnej firmie”. Określenie to odnosi się w japońskim slangu do firm, w których obowiązuje wielogodzinny dzień pracy w trudnych warunkach przy bardzo niskim wynagrodzeniu, do firm, które bezprawnie wyzyskują swoich pracowników — to jest ostatnia szansa dla tych, którzy nie mogą dostać lepszej pracy. Firma, ukazana w filmie, to nie jakby się wydawało, jakaś tam firma, zatrudniająca niskopłatnych pracowników, lecz firma zajmująca się technologią informacyjną.
Nic dziwnego, że młodzi Japończycy nie chcą [2] pracować w takich wyzyskujących firmach, które są naprawdę realnym problemem (film oparty jest na prawdziwiej [3] i wcale nie niespotykanej historii). Nie pomaga również to, że programiści w oczach ogółu jawią się jako ludzie nieprzystosowani społecznie [4], a zadania programistów postrzegane są jako praca oparta na rutynie i nie zawsze do końca rozumiana [5] [ja]. Młodzi Japończycy stopniowo uciekają od tej gałęzi przemysłu, a ten exodus jest jednym z powodów, dlaczego Japonia traci swoją konkurencyjność w erze digitalizacji [6].
Bloger i jego pies
Z własnej perspektywy
37-letni architekt oprogramowania, Ryo Asai [7] (@ryoasai74 [8]) na swoim blogu pod tytułem “Becoming a Master Programmer [9]” (達人プログラマーを目指して) [jp] przedstawia ciekawy kontrapunkt dla tej ponurej sytuacji i oferuje wyjątkową okazję przyjrzenia się sytuacji przemysłu technologii informatycznej w Japonii. Na swoim profilu, bloger wyjaśnia:
世間ではプログラマーは忙しいわりに報酬の少ない報われない職業という意見もあるようですが、インターネットで気軽に情報を発信したり、オープンソースの コミュニティに参加して一緒に開発したり、プログラマーが活躍できる場所は以前と比べてずっと広がっているということに最近ようやく気づきました。勉強の 材料もインターネットからほとんど無料で手に入る時代ですし、やはりプログラミングが好きな人間にとっては本当に魅力的な仕事であると思います。IT業界 の現在や未来には悲観的な意見が多く、特にプログラマーに対しては魅力的な職業でないと感じる人々が多いのは残念なことです。ただ、IT技術はなくなるど ころか急速な勢いで高度化しているのですから、今後スキルの高い達人プログラマーが活躍できる場所がもっと増えてくるのではないかと信じています。
Zajęcie programisty jest powszechnie uważane za niewdzięczne, stresujące i nisko opłacalne, ale zauważyłem, że to się zmienia. Jest coraz więcej miejsc, gdzie deweloperzy rozwijają się, dzieląc się wiedzą w internecie i uczestnicząc we wspólnych projektach społeczności open-source. Żyjemy w czasach, gdzie większość materiałów szkoleniowych jest dostępna bezpłatnie online, w czasach, które są prawdziwą inspiracją dla tych, którzy lubią programować. Naprawdę niefortunne jest to, że ludzie postrzegają przemysł technologii informacyjnej i jego przyszłość w tak ciemnych barwach, a przede wszystkim smutny jest fakt, że tak wielu uważa programowanie za nieatrakcyjną profesję. Prawda jest taka, że technologia informacyjna nie znika, a wręcz przeciwnie, rozwija się w szaleńczym tempie, i to, jak myślę, sprawi, że w przyszłości będzie więcej miejsc, które pozwolą rozwijać się utalentowanym programistom.
Po siedmiu latach pracy dla OGIS-RI [10], japońskiej firmy, zajmującej się integracją systemów [11],Asai zrezygnował z niej w ostatnim czasie, by przyjąć stanowisko w Amazon Japan. Posty przetłumaczone w pierwszej części tej dwuczęściowej serii wyjaśniają, dlaczego tak postąpił.
Programowanie z pasją
Pomimo złego wizerunku „czarnej firmy”, bycie inżynierem w japońskiej firmie IT było według Asai'ego pozytywnym doświadczeniem. Na swoim blogu opisał [12] [jp] on 3 października swoje doświadczenia w OGIS-RI:
およそ7年間にわたり、前職のオージス総研ではソフトウェアアーキテクトとして、SOAやEAといった全社的なシステムのアーキテクチャから、上流のモデリング、Java EEを使ったアプリケーションの開発など、技術者として様々な経験を積ませていただきました。私自身はこのブログでも何度も取り上げてきたように、モデリングやオブジェクト指向といった技術を用いて、実際の基幹業務システムの設計などに活用することで、高品質で保守性の高いシステムの構築に貢献したいという思いがありました。そのようなシステムを構築、維持するためには高品質なアーキテクチャの構築が必要不可欠であり、それが、結果としてお客様の業務を効率化させ、さらにビジネスの価値を向上させることにつながるという信念がありました。
Przez ostatnie 7 lat mojej pracy jako architekt oprogramowania w OGIS-RI, zdobyłem doświadczenie we wszystkim, począwszy od architektury systemowej dla całej firmy, kończąc na upstream modelingu i rozwoju aplikacji w Java EE. [EE =
Enterprise Edition [13]] . Jak już wspomniałem wiele razy na tym blogu, zawsze pragnąłem brać udział w rozwoju wysokowartościowych, łatwych w utrzymaniu systemów przy użyciu modelowania i zastosowania technik obiektowych w projektowaniu systemów korporacyjnych. Wysokojakościowa architektura jest niezbędna do stworzenia i utrzymania takich systemów; zawsze wierzyłem, że taka architektura pomaga w optymalizacji operacji klienta i zwiększa wartość firmy.
中でも私としては大変運の良いことに、実際のアプリケーション開発の現場に入って、Java EE、Spring、Hibernateといった標準技術やOSSを利用し、実際に再利用可能なフレームワークを段階的に構築し、複数のプロジェクトにわたって適用するという経験もできました。フレームワークチームとアプリケーションチームが完全に分断された世界で仕事をするのではなく、限られたリソースのなかでアプリケーションの要件をもとにフレームワークを段階的に進化させることが必要でした。複雑な金融商品のドメインモデルを構築したり、大量のトランザクションを処理するための高速化の仕組みを考えたり、ビルド自動化の工夫をするということは、単に新しい技術を適用するということ以上にわくわくする体験でした。
Miałem dużo szczęścia, że znalazłem stanowisko, dzięki któremu byłem bezpośrednio zaangażowany w rozwój aplikacji przy użyciu standardowych technik, takich jak Java EE, Spring [Java
framework [14]] i Hibernate [a
Java library [15]], czy Open Source Sofrware (OSS), krok po kroku tworząc frameworki, które mogły być wielokrotnie zastosowane w rożnych projektach, a nie pracowałem sam. Grupy pracujące nad takimi framworkami i aplikacjami muszą pracować wspólnie, stopniowo rozwijając frameworki, bazujące na aplikacji przy ograniczonych środkach finansowych. Poza tym podnieceniem, jakie towarzyszy zastosowaniu nowych technologii, ekscytującym doświadczeniem było tworzenie modeli domeny dla skomplikowanych instrumentów finansowych, obmyślanie sposobów przyspieszenia przetwarzania wielkich sum transakcji, jak również wymyślanie sposobów automatyzacji procesu budowy.
また、以前に自分は恵まれた環境で仕事をさせてもらっていることに感謝しなくてはいけないと思う – 達人プログラマーを目指して [16]でも書いたように、SIerの職場環境としては珍しく、技術について熱く語ることのできる仲間が周りにたくさんいるチームで、大変に恵まれた居心地のよい環境で仕事をさせていただくことができました。一緒に仕事をさせていただいた上司や同僚には本当に感謝の気持ちでいっぱいです。
Tak więc, jak już wspomniałem
na tym blogu [16], miałem szczęście pracować w naprawdę przyjaznym i wspierającym się środowisku, gdzie miałem wielu kolegów, z którymi dyskutowaliśmy na temat technologii; to rzadko zdarza się w firmach, zajmujących się integracją systemów (SI). Jestem naprawdę wdzięczny za to moim szefom i współpracownikom z OGIS-RI.
35 lat jako górna granica wiekowa.
I pomimo tych pozytywnych doświadczeń w pracy, Asai poczuł się jako 37-latek ograniczony:
そういう意味で、なかなか自分から積極的に転職を考えようという気持ちにはなれなかったのですが、やはり、既に37歳という自分の年齢のためか、一般にこの業界で35歳定年説と言われているように、最近は開発現場でバリバリコードを書くという仕事からはどうしても遠ざかってしまっているところがありました。もちろん、自分の体力の衰えということもありますが、私としてはまだまだ現役でプログラムを書いていきたいという気持ちがありました。新技術の吸収力や理解の速さといった面では若い人にはかなわないかもしれませんが、リファクタリングやモデリングの技術などは経験によって深まるものであると思うからです。
Pod tym względem, trudno mi było wyobrazić sobie aktywne szukanie nowej pracy. Ale w końcu, może chodzi tu o mój wiek – mam 37 lat, a w tej branży uważa się, że wiek emerytalny programisty wynosi 35 lat – zacząłem sobie uświadamiać, że bez względu na to, jak bardzo chcę tego uniknąć, być może zostanę odsunięty od wytężonej pracy przy programowaniu. Oczywiście, częściowo jest to wina tego, że moja wydajność umysłowa nie jest już na takim poziomie, mimo wszystko wciąż mam wiele zapału do kontynuowania mojej pracy w zakresie programowania. Podczas gdy nie mogę konkurować z młodymi ludźmi, którym opanowanie nowych technologii przychodzi szybciej, „ostrzę” swoje umiejętności refaktoryzacji i modelowania poprzez doświadczenie.
Komentując artykuł [17], rozwija on temat granicy wiekowej programistów Japonii; zostają oni odsunięci od programowania i przeniesieni na stanowiska zarządzające, bądź do działu doradztwa –– właśnie mniej więcej w wieku 35 lat:
実際に海外ではプログラマーの35歳定年説というものはまったく ないと思います。35歳を過ぎているからといって全然特別なことはまったくありません。結局は仕事ができるかどうかで、年下が上司とかふつうだと思います し。でも、日本のPGの募集だと35歳までとか制限を設けているところも実際に多いようですし、自分の経験上プログラミングはなるべく原価を抑えられる若 い人を優先するという考え方もあって、だんだんとコードを書く仕事がなくなってくるのは事実だと思います。つまり、プログラマーの定年については、スポー ツ選手のように個人の能力の問題というよりも、組織や給与体系の問題が大きいのではないかと思います。
Myślę, że nigdzie poza Japonią nie ma czegoś takiego jak 35 lat jako „wiek emerytalny” nałożony na programistów. Nie ma nic szczególnego w przekroczeniu wieku 35-lat w innych krajach. Jedyne co się liczy, to fakt, czy potrafisz jeszcze wykonać swoją pracę, czy nie, no i często masz młodszych ludzi na wyższych stanowiskach. Jednak w Japonii, w wielu miejscach narzuca się tę granicę wiekową podczas rekrutacji programistów, i z mojego doświadczenia wynika, że faworyzuje się młodszych, zapewne ze względu na niższe koszty, to jednak odsuwa cię stopniowo od twojej pracy programisty [co z wiekiem się nasila]. Innymi słowy, problem wieku nie jest związany z indywidualnymi umiejętnościami, jak powiedzmy w przypadku atletów, lecz polega na błędnej organizacji i strukturze wynagrodzenia.
Ostatecznie, czuł się on odsunięty od swojej pasji:
そういう状況の中で、このブログのタイトルでもある「達人プログラマーを目指す」という自分の目標からどんどん遠ざかってしまっているのではないかという焦りや不安が常にありました。アーキテクトとしてパワーポイントやワードの説明資料を作成するのも広い意味でプログラミングの一種だと言って自分をごまかすこともできなくはないと思いますが、やはり、毎日IDEやエディタを起動してプログラミングスキルの向上や開発環境の改善に励みたいという思いがありました。
To ta sytuacja sprawiła, że stałem się niecierpliwy i zaniepokojony tym, że powoli odsuwałem się od mojego celu zostania master programistą, jak w tytule mojego bloga. Być może mógłbym to obejść, przekonując siebie, że tworzenie prezentacji PowerPoint i dokumentów tekstowych, które wyjaśniają architekturę, są pewnym rodzajem programowania. Jednak tak naprawdę wiedziałem, że to, czego pragnę, to otwierać codziennie IDE [
Integrated Development Environment [18]] czy edytor i starać się ulepszać zarówno moje umiejętności programowania, jak i środowisko programistyczne.
[19]Amazon Japan
Amazon, nadchodzę
To odsunięcie od programowania, przekonało Asai'ego, by podjąć krytyczną decyzję i ubiegać się o stanowisko w Amazon Japan. Tak motywuje on swoją decyzję:
Amazonはサービス企業のイメージがあるかもしれませんが、IT技術によって小売をサポートするという広い意味においてSI業界におけるユーザー系企業に近い立場であり、エンタープライズ開発の一種であると考えることもできると思います。今回AWSではなく、Amazon.comの本業である小売業を支えるアプリケーションの開発を行うポジションに応募したのは、エンタープライズアプリケーション開発者としての経験を少しでもいかしたいという自分のこだわりというところもありました。
Być może wydaje się, że Amazon to firma usługowa, jednak z szerszej perspektywy, jako że prowadzi ona sprzedaż detaliczną za pomocą technologii internetowej, przypomina korporacje skupiające się na użytkownikach pod względem integracji systemów (SI) i to, co zamierza, to jeden ze sposobów rozwoju przedsiębiorstwa. Powodem, dla którego nie ubiegałem się o stanowisko w Amazon Web Services (AWS), a w sekcji rozwoju aplikacji działu sprzedaży detalicznej w centrum Amazon.com, był fakt, że chciałem wykorzystać moje doświadczenie jako twórca aplikacji korporacyjnych.
Pisze on o swojej rozmowie kwalifikacyjnej:
詳しいことは書けませんが、面接はいわゆるシリコンバレー方式で、合計5時間くらいにわたって、同僚や上級のプログラマーからアルゴリズムやデータ構造など技術的な質問を英語で受け、心身ともにヘトヘトになりました。私の英語力の問題もありましたし、情報系の卒業でもなく、基礎的な計算機科学の勉強も不十分だったため、いきなりアルゴリズムに関するコードを書き下す問題にはなかなかてこずりました。
Nie mogę ujawnić wszystkich szczegółów mojej rozmowy kwalifikacyjnej tutaj, mogę powiedzieć jednak, że to było w stylu Doliny Krzemowej: przez pięć godzin młodszy i starszy programiści z Amazon zadawali mi w języku angielskim techniczne pytania, dotyczące wszystkiego, od algorytmów po struktury danych; byłem po tym fizycznie i psychicznie wykończony. Trudno mi było tak od razu wpaść na pomysł kodu do algorytmu, częściowo dlatego, że mój angielski nie jest aż tak dobry, ale również dlatego, że tak naprawdę nigdy nie otrzymałem tytułu z dziedziny IT i nie uczyłem się wystarczająco podstaw informatyki.
落ちても失うものは何もない、ダメでもともとという気持ちで応募したポジションですし、自分としてはこのチャンスを最大限に生かすべく、一日も早くAmazonのビジネスに技術力で貢献できる達人プログラマーの一員になることを目指して精いっぱい頑張っていきたいと考えています。
Ubiegałem się o to stanowisko, bo tak naprawdę wierzyłem, że nie miałem niczego do stracenia. Teraz podarowano mi szansę, chcę ją jak najlepiej wykorzystać i stać się ekspertem w dziedzinie programowania, który będzie miał swój wkład w firmę Amazon poprzez nowe możliwości technologiczne.
Kolejna strata dla Japonii
Komentarze czytelników blogu Asai'ego zawierają gratulacje i własne przemyślenia:
H_Yamaguchi [20]:
プログラマなら一度は通る道なんでしょうね。35才定年説に関係なくコードを書いていたいという気持ちと、実際の仕事との差にみんな悩むんだろうな。。。あっ、私も明日で37才、今日も明日もプログラマです。
Wydaje mi się, że tego doświadcza każdy programista. Ta przepaść między pragnieniem kontynuowania pracy, polegającej na tworzeniu kodów, po przekroczeniu „emerytalnego” wieku 35 lat, a rzeczywistością w miejscu pracy, stawia w nas trudnej sytuacji. Ale ludzie, ja jutro kończę 37 lat i jutro będę dalej tak samo programował, jak dziś.
tt4cs [21]:
おめでとうございます！ 神の見えざる手に導かれたに違いないと、他人事ながら少しだけ感動しました。。
Gratulacje! Jestem naprawdę pod wielkim wrażeniem — może nie powinienem tego mówić, ale wydaje mi się, że jakaś niewidzialna siła sprowadziła Cię na tę drogę.
Nan_Homewood [22]:
35過ぎても、こうやって転職できる方は凄い。かなり努力されていると思います。見習いたい。
Jestem pod wrażeniem, że ludzie w wieku 35 lat potrafią tak po prostu zmienić pracę. To wymaga wielkiego wysiłku. Też chcę podążyć tą drogą.
Użytkownik junkcollector [23]i jego przesłanie:
こうして優秀な人材を失っていく日本企業。昔のように残ってはくれない。
Japońskie korporacje tracą swoich utalentowanych programistów. To już nie te stare czasy –- oni po prostu nie wytrzymują dłużej.
W drugiej części tej dwuczęściowej serii, przedstawię Wam kontynuację artykułu [24] Asai, opisującego swoje pierwsze tygodnie w japońskim Amazon, szczególnie w odniesieniu do wyzwań, jakim stawia czoło, adaptując się do pracy w innej kulturze. Zostańcie z nami!
Tutaj znajduje się
część druga [25].
[Note: Added November 5th]
[19]