W czerwcu, w Angoli, 16. Zwyczajne Zgromadzenie Rady Ministrów Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych (Comunidade de Países de Língua Portuguesa lub CPLP), rozważy kwestię wstąpienia Gwinei Równikowej do wspólnoty. Sprawozdanie przygotowane przez misję CPLP, która odwiedziła jej stolicę, Malabo, w dniach 4-5 maja, stanowić będzie podstawę przyjęcia państwa, którym od 1979r kieruje Teodoro Obiang.

Według strony internetowej CPLP, warunkami jakie należy spełnić były efektywne użycie języka portugalskiego w systemie edukacyjnym danego państwa oraz przestrzeganie zasad kierunkujących organizacji, takich jak „wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej”.

Luanda 2010 – 8. Zgromadzenie członków Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych. Zdjęcie MRE Brasil na Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)

Czy język tworzy więzi?

O único território verdadeiramente humano é o da Língua. Deixemos pois este espaço livre da opressão dos interesses, deixemos comunicar as línguas, os homens, os povos.

Justino Pinto de Anderade z bloga Angola Resistente mówi w jaki sposób “Portugalczycy stali się pierwszymi europejskimi żeglarzami, którzy dotarli, w 1471r, na terytoria zajmowane dzisiaj przez Gwineę Równikową”:

acharam a ilha de Bioko, a que depois chamaram Ilha Formosa, e também Fernando Pó. (…)
do ponto de vista histórico, houve, sim, um contacto da Guiné-Equatorial com a língua e a cultura portuguesas. Poderão, pois, ter restado ainda ténues reminiscências desse contacto, que justifiquem alguma nostalgia da língua e da cultura desaparecidas. Mas, depois, impôs-se o espanhol. A presença da língua francesa como língua oficial deve-se, sobretudo, às ligações fronteiriças que a Guiné-Equatorial tem com o Gabão e os Camarões – países francófonos – e a uma presença remota dos franceses nos seus territórios, também por ocasião do tráfico negreiro.

 

Brazylijski dziennikarz Michell Niero z bloga O Patifundio dodaje, że “Gwinea Równikowa, kraj latynoski, ‘mówi’ po hiszpańsku od 2008r za sprawą dekretu”:

tornou[-se] membro observador mesmo com uma população ínfima falando fá d’ambô, idioma crioulo com base lexical portuguesa.

 

Tak więc, jeżeli nie język to co sprawia, że Gwinea Równikowa ma należeć do Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych?

“Petrodyktatura”

Według opinii mozambickiego bloga Debates e Devaneios (Debaty i Fantazje):

Wstąpienie Gwinei Równikowej do Wspólnoty Państw (domniemanie) Portugalskojęzycznych jako jej pełnoprawnego członka ma związek tylko i wyłącznie z ropą naftową, gdyż inne podstawowe powody takie jak język, demokracja czy prawa człowieka są zwyczajnie farsą. (…) Czy w Gwinei Równikowej panuje dyktatura? Oczywiście, że tak, sir. Jednak co się stanie jeśli znajdzie się ona w posiadaniu ropy, która jest dobrem znacznie ważniejszym od praw człowieka?

Ideę tę popiera Henrique Sousa z bloga O que fica do que passa, dla którego to członkostwo “nie ma sensu”, biorąc pod uwagę fakt, że “nie jest to kraj portugalskojęzyczny” a raczej “petrodyktatura”. Zgadza się z pisarzem i politykiem Manuelem Alegre, który użył tych samych słów.

Chłopcy na plaży miasta Luba. Zdjęcie John & Mel Kots na Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

Blog El Bonsai de la Información (Informacje Bonsai) w 2008r lekceważy “argumenty historyczne i lingwistyczne”, które przekonały “trzech silnych członków” CPLP – Portugalię, Angolę i Brazylię oraz opisuje łatwość z jaką interesy przemysłu naftowego zagłuszają prawa człowieka:

Con la valiosa ayuda de Libia, autorizada por el líder Muammar Gaddafi, aliado histórico de Obiang Nguema, a inicios de este año una delegación portuguesa visitó Malabo, capital de Guinea Ecuatorial. Angola celebró los primeros convenios hace cinco años y Brasil comienza a explotar un bloque promisorio en off-shore.

 

Zasady kierunkujące: #KLAPA

Zasadami przewodnimi w CPLP są “wyższość pokoju, demokracji, przepisów prawa, praw człowieka oraz sprawiedliwości społecznej” (artykuł 5), co podkreślone jest w artykule na stronie internetowej CPLP, który odnosi się do ewentualnego przyjęcia Gwinei Równikowej do wspólnoty.

Już w 2010r, sama możliwość przyłączenia Gwinei Równikowej do CPLP jako 9. państwa – po Portugalii, Brazylii, Angoli, Mozambiku, Republice Zielonego Przylądka, Gwinei Bissau, Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej oraz Timorze Wschodnim – doprowadziła do mobilizacji obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w krajach portugalskojęzycznych do wystąpienia przeciwko włączeniu tego kraju do wspólnoty. Głównym powodem było nieprzestrzeganie zasad kierunkujących CPLP, jako że w kraju tym nieustannie narusza się prawa człowieka.

Petycja “Guiné Equatorial na CPLP não!” (Nie! dla Gwinei Równikowej w CPLP!) stworzona w 2010r przez Amnesty International w Portugalii i przypomniana ostatnio na Blog 19, wnioskowała o wprowadzenie:

Narodowa Komisja na rzecz Praw Człowieka Gwinei Równikowej. Screenshot z filmu o ubóstwie i naruszaniu praw człowieka wśród bogactwa pochodzącego z przemysłu naftowego, Youtube, CSMonitor100 (The Christian Science Monitor)

condições relativamente aos abusos flagrantes da liberdade de expressão e à comprovada repressão da sociedade civil do país.

Brak wolności słowa, naruszanie praw człowieka czy nieprzestrzeganie przepisów prawa były przedmiotem sprawozdań sporządzonych przez Freedom House i Amnesty International w bieżącym roku.

Celestino Bacale z Convergencia Para a Democracia Social (Konwergencja na rzecz Demokracji Sołecznej), jedynej partii opozycyjnej obecnej w parlamencie, potwierdził, że reżim w dalszym ciągu narusza prawa człowieka, i wstąpienie do CPLP nie będzie miało na to żadnego wpływu. W komunikacie prasowym, Ruch na rzecz Samostanowienia Narodu Wyspy Bioko, utrzymuje, że prezydent Teodoro Obiang ma nadzieję na “szkodliwe wykorzystanie tej dostojnej instytucji na własny użytek co pomogłoby mu zdusić echa barbarzyństwa i nadużywania praw człowieka, gdyż w swoim kraju przetrzymuje on więźniów politycznych.” Podkreśla również, że:

Admitirle en la CPLP es animar al dictador guineano a seguir perpetrando daños contra los pueblos de Guinea Ecuatorial.

Powodem przyjęcia Gwinei do CPLP jest wzmocnienie pozycji dyktatora, aby mógł on dalej szkodzić narodowi Gwinei Równikowej.

Que tipo de Comunidade a organização persegue: Será um qualquer modelo de integração? (…) Será a CPLP apenas um palco de concertação política e diplomática, para facilitar a tomada de determinadas posições comuns na arena internacional? Será uma via para a promoção da língua portuguesa e de culturas afins? Será um mecanismo de protecção dos interesses de cidadãos de uns países dentro dos outros países membros? Será um expediente para a facilitação da promoção de negócios?